روزه اولي‌ها چگونه روزه بگيرند؟

با فرا رسيدن ماه مبارك رمضان بسياري از والدين راجع به روزه گرفتن فرزندان ارزش دچار ترديد مي شوند. آنها مي خواهند بدانند كه آيا روزه گرفتن و تحمل گرسنگي و تشنگي

روزه اولي ها چگونه روزه بگيرند؟

عبارات مهم : چگونه

بر حسب شرایط بدنی کودک، روزه داری ممکن است آثار بافایده یا مضر داشته باشد

روزه اولي‌ها چگونه روزه بگيرند؟

با فرا رسيدن ماه مبارك رمضان بسياري از والدين راجع به روزه گرفتن فرزندان ارزش دچار ترديد مي شوند. آنها مي خواهند بدانند كه آيا روزه گرفتن و تحمل گرسنگي و تشنگي زياد در فصل گرما براي كودك قابل تحمل است يا ممكن است باعث بروز مشكلاتي در سلامت او شود. در واقع روزه داري مي تواند فوايد روحي و جسمي زيادي براي كودك داشته باشد.

وظيفه والدين در مورد روزه داري كودكاني كه به سن تكليف رسيده اند، اين است كه پيش از فرا رسيدن ماه روزه داري آنها را براي اين فریضه آماده كنند. بدون شك روزه داري و تحمل گرسنگی براي كودكاني كه از سنين پايين شاهد روزه گرفتن والدين خود بوده و به اين كار تشويق شده است اند، ساده تر است و به دليل احساس معنوي خاصي كه تجربه مي كنند، توان ارزش افزايش مي يابد. اگر مي خواهيد با خيال راحت شاهد روزه داري فرزندتان باشيد توصيه هاي دكتر رضا راست منش، متخصص تغذيه را به دقت بخوانيد.

روزهاي طولاني، روزه و كودكان
همان طور که روزه جهت افراد سالم و بالغ یک فریضه و جزء واجبات است مطابق فتوای علما، روزه داری حتی به قصد قربت جایی که بیم صدمه و زیان به فرد داشته باشد، حرام است و گناه محسوب می شود.

بر حسب شرایط بدنی کودک، روزه داری ممکن است آثار بافایده یا مضر داشته باشد. استثنائا یک فرد ممکن است از نظر سنی کودک باشد ولی از نظر جثه، ذخیره بدنی و میزان چربی، در وضعیتی قرار داشته باشد که روزه داری برایش سنگین نباشد. با این حال، اکثر کودکان به خصوص کودکان کم سن وسال عموما اوضاع شکننده ای دارند، به خصوص که در دوره رشد هم قرار داشته باشند که در این صورت هم از نظر علمی و هم از نظر شرعی روزه گرفتن در آنها مجاز نیست. کودکان باید توجه كنند که خواست قلب خود را به احکام الهی ترجیح ندهند و صرفا به اين دليل که دلشان می خواهد کار خوبی انجام دهند، سلامت خود را به خطر نيندازند.

روزه اولي ها چگونه روزه مي گيرند؟
هر فردی بسته به توان، استقامت، تحمل و بنیه ای که از خود سراغ دارد خود را مهیا می کند.

افرادی که بار ها روزه گرفته اند، آب دیده تر شده است اند و به تجربه دریافته اند که چگونه استراحت، فعالیت، خواب، بیداری و عبادت ارزش را تنظیم کنند تا هم کم نیاورند و هم از وظایف اجتماعی ارزش باز نمانند. روزه داری به معنی تعطیلی وظایف ما نسبت به جامعه، خانواده، والدین، تعطیلی تحصیل علم و… نیست.

بعد انجام این امور نیاز به بنیه دارد. بعضی کودکان به خصوص بار اولی ها فکر می کنند که هر چه مشکل بیشتری بکشند اجر و ثواب بیشتری می برند، درحالی که خداوند در قرآن می فرماید: «ای رسول گرامی، آیا چیزی را که خدا بر تو حلال كرده بر خود حرام کرده ای.»

استفاده ای که از این آیه می کنیم این است که هنگامی که ما در ساعت های بیداری می توانیم سحری و افطار مرتب و متوازنی داشته باشیم، باید از این وقت استفاده کنیم. گاهي اوقات عادت بیدار نشدن جهت مصرف سحری از سوی کودکان به غلط به عنوان نشانه ای از قدرت و استقامت تلقی می شود و در برخي مواقع بابت این کار بین خودشان پز هم می دهند. روزه اولی ها باید توجه کنند که مصرف سحری را فراموش نکنند.

تشنگي روزه داري با چه مايعاتي بايد برطرف شود؟
اصولا غذاهای پرنمک و پروتئین ها به خصوص کشک باعث شدت تشنگی می شود. ولی مهم تر از مصرف مایعات، باید توجه کنیم مصرف پروتئین، نمک و کشک را معتدل کنیم. می دانید که در ماه رمضان مصرف آش رشته و کشک جزء عادات فرهنگی ما ایرانیان هست. در کنار لذتی که از آش و کشک می بریم نباید اعتدال مصرف را هم فراموش کنیم. عالی ترین مایعات آب است به خصوص اگر اندکی نعناع هم به آن اضافه کرده باشیم چون این کار اثر بسیار خوبی در طولانی تر کردن حس برطرف تشنگی دارد و تحمل تشنگی را جهت روزه دار سهل تر می کند. چای با اینکه جزء مایعات محسوب می شود با این حال مدر است و معمولا به ازای هر لیوان آبی که می خوریم به اندازه ۱/۱برابر آن آب از دست می دهیم! بعد بهتر است در مصرف چای هم زیاده روی نکنیم. مصرف ۲تا ۳استکان چای کافی است.

آيا قندخون پايين در كودكان خطرناك است؟
افت شدید قندخون کودک نشانه ای از ناتوانی او جهت روزه داری هست. توجه كنيد که واژه کودک دامنه سنی ۳تا ۱۲سال را مشمول بر می شود. هرچه کودک کم سن و سال تر باشد و هرچه بيشتر شاهد ناتوانی او جهت تحمل گرسنگی باشیم، باید زیاد به این مسئله توجه کنیم که این کودک بالغ نشده از همان اول شرایط روزه داری را نداشته و نبايد جهت انجام یک عمل مستحب به گناه بیفتد.

بسته به جثه و توان کودک و البته سن، كودك مي تواند شروع به روزه كله گنجشكي کند

سفره افطار و سحر باید مشمول بر چه مواد غذایی باشد؟
سفره کودکان مشابه بزرگسالان است با این تفاوت که بدن کودکان با اینکه به نسبت بزرگسالان آب بیشتری دارد، با این حال در پی همان میزان روزه داری، آب بیشتری از دست می دهند و بیم كم آبي (اصطلاحا دهیدراسیون) در آنها زیاد هست. بعد کودکان باید غذاهای آبکی مانند سوپ را زیاد مصرف كنند و مصرف آب بیشتری داشته باشند.

برای جلوگیری از پرخوری هنگام افطار در کودکان چه بايد كرد؟
مکانیسم های تنظیم مصرف غذا و مایعات در کودکان از همین مکانیسم ها در بزرگسالان دقیق تر هست. کودکی که ساعت ها روزه بوده نیاز به غذا دارد و نباید منع شود مگر اینکه به وضوح شاهد پرخوری باشیم که در این صورت بايد به کودک یادآوری شود اگر به قصد ثواب و نزدیکی به خدا روزه گرفته، در حدیث قدسی داریم که مغضوب ترین حالت فرد نزد پروردگار زمانی است که شکمش انباشته باشد. باید به زبان نرم به کودک یاد بدهیم که کار نیک خود را با کراهت پرخوری از بین نبرد.

همه چيز راجع به روزه كله گنجشكي
بسته به جثه و توان کودک و البته سن، كودك مي تواند شروع به روزه كله گنجشكي کند. روزه كله گنجشكي حکایت «فاستبقوا الخیرات» هست. هر اقدامی در جهت تمرین نیکی و واجبات مشروط به اینکه خلاف حکم شرع نباشد و بیم ضرر و زیان به بدن نباشد و فرد با انجام این مستحب از واجبات باز نماند، پسندیده هست. كودكان براي روزه هاي كله گنجشكي بهتر است سحری مشابه صبحانه کامل داشته باشند و به موقع جهت سحری برخیزند تا بتوانند مایعات کافی هم مصرف کنند.

روزه داری در فرزند های چاق
کودکان چاق دو دسته اند؛ در بعضی از این کودکان نوسان قندخون بالاست و با کمترین افت دچار گرسنگي و ضعف شدید مي شوند و به همین علت چاق شده است اند چون بدن به دلایل فیزیولوژیک تحمل گرسنگی ندارد. ولی بعضی کودکان چاق مشکلی از نظر نوسان قندخون و افت قندخون ندارند. در این کودکان روزه داری مانند بزرگسالان هست. دسته اول باید غذاهایی مصرف كنند که باعث ثبات زیاد قند خون می شود مانند سحری که در آن حبوبات و تخم مرغ و پروتئین نسبت به قند و نشاسته زیاد باشد.

هرقدر قند بیشتری مصرف شود باعث شدت یافتن افت قندخون می شود، زيرا در چند دقیقه اول قندخون اوج می رود و در پاسخ به اوج رفتن قندخون، هورمون انسولین ترشح می شود که به یکباره باعث افت شدید قندخون می شود. معمولا ۵۰تا ۶۰گرم مواد قندي براي تحمل روزهای روزه داری پیشنهاد مي شود. اين مشمول بر مصرف زولبيا و باميه نيز مي شود. بايد توجه داشت مصرف آن بيشتر از ۱۰۰گرم در روز نباشد.