اعتماد به نفس ایجاد کنید

ایجاد اعتماد به نفس در کودک ممکن است سخت به نظر برسد. ولی احساس ارزش فردی پایه های آینده ی فرزندتان را پی می ریزد، زمانی که باید چیزهای تازه را به تنهایی تجربه کند. جین نلسون، درمانگر خانواده در کالیفرنیا و یکی از نویسندگان سری کتاب های انضباط مثبت می گوید «اعتماد به نفس نتیجه ی احساس تعلق هست، باور به این که می توانیم، و دانستن این که همکاری هایمان را ارزش می نهند و قدر می دانند».

نلسون می گوید «همان طور که هر پدر یا مادری می داند، اعتماد به نفس تجربه ای گذرا هست. گاهی احساس خوبی راجع به خودمان داریم و گاهی نداریم. چیزی که واقعا می خواهیم به کودکانمان یاد بدهیم مهارت های زندگی مثل انعطاف پذیری است».

هدف شما در مقام والد، اطمینان خاطر از این است که فرزندتان غرور و احترام به خود را در درون خود و همین طور ایمان به توانایی خود در مقابله با چالش های زندگی را رشد داده هست. در اینجا ده استراتژی راحت که به شما در تقویت اعتماد به نفس کودکتان کمک می کند آورده می شود:

بی قید و شرط علاقه بورزید

اعتماد به نفس کودک هنگامی که شکوفا می شود که نوعی علاقه بی قید و شرط را ببیند، عشقی که می گوید «دوستت دارم، هرکه باشی و هرچه انجام بدهی». هنگامی که کودکتان را صرف نظر از توانایی هایش، مشکلاتش، اخلاقش، یا قدرتش می پذیرید، به او بیشترین کمک را می کنید. بنابراین، او را در علاقه خود غرق کنید. او را تا می توانید بغل کنید، ببوسید و به پشتش بزنید و فراموش نکنید به او بگویید که چقدر دوستش دارید. هنگامی که مجبورید در موردی به او تذکر بدهید، به او بفهمانید تذکر شما در مورد رفتارش است و نه خودش. مثلا، به جای این که بگویید «خیلی پسر شرّی هستی. آیا درست نمی شی؟ به او بگویید، «لطفا تو خونه فوتبال بازی نکن. فوتبال بازی بیرون از خونه است».

اعتماد به نفس ایجاد کنید

توجه کنید

وقتی را جهت توجه کامل به کودک خود کنار بگذارید. این بسیار به احساس اعتماد به نفس کودک شما کمک می کند چون به او این پیغام را می دهد که شما فکر می کنید او مهم و ارزشمند هست. حتما نباید وقت زیادی باشد؛ فقط چند لحظه که هنگامی که می خواهد با شما حرف بزند، دست از سرکشی به صندوق پست می کشید یا تلویزیون را خاموش می کنید تا جواب سوالش را بدهید. با او ارتباط چشمی برقرار کنید تا معلوم باشد که واقعا دارید به چیزی که می گوید گوش می دهید. اگر وقتتان کم هست، بدون نادیده گرفتن نیازهایش این توصیه را به او بگویید، بگویید «خب همه اتفاق های تمرین فوتبال را برام تعریف کن، بعد که تموم شد باید برم شام درست کنم».

محدودیت ها را یادش بدهید

چند قانون منطقی جهت کودک خود وضع کنید. مثلا، اگر به او می گویید که موقع دوچرخه سواری در خیابان باید کلاه سرش بگذارد، اجازه ندهید بدون کلاهش به منزل دوستش برود. اگر بداند که بعضی قوانین خانوادگی نقش روی سنگ شده است اند، احساس امنیت بیشتری می کند و به زودی بر طبق انتظارات شما زندگی خواهد کرد. فقط بکوشید واضح و باثبات باشید و نشان دهید که به او اعتماد دارید و از او انتظار دارید که کار درست را انجام دهد.

از ریسک کردن های سالم استقبال کنید

کودک تان را به کشف چیزی تازه، مثل خوردن غذایی متفاوت، یافتن دوستان تازه، یا اسکیت سواری تشویق کنید. با این که هر لحظه احتمال شکست وجود دارد ولی بدون ریسک کردن موفقیت هم به دست نمی آید. بعد به کودک خود اجازه ی تجربه های کم خطر را بدهید و در برابر تقاضاهای او در دخالت خود مقاومت کنید. به عنوان نمونه تلاش نکنید به محض این که از خواندن کلمه ای سخت احساس یاس کرد، او را «نجات» دهید. پریدن وسط کار او و گفتن این که «خودم می کنم» او را وابسته بار می آورد و اعتماد به نفس او را کم می کند. شما با برقراری تعادل در نیاز به حمایت از او و نیاز او به تجربه کردن کارهای تازه اعتماد به نفسش را شکل خواهید داد.

اجازه بدهید اشتباه کند

البته یک جنبه حق گزینش دادن و خطر پذیری این است که کودک تان در معرض اشتباه قرار می گیرد. اینها درس های باارزشی جهت اعتماد به نفس کودک تان هستند. بنابراین اگر کودک تان با وقت تلف کردن در اتاق خوابش از اتوبوس مدرسه جا مانده هست، او را تشویق کنید که بیندیشد دفعه بعد چطور واکنش‌ها کند بهتر هست. به این ترتیب اعتماد به نفسش صدمه نمی بیند و خواهد فهمید که گاهی می شود اشتباه کرد. دانیل میر، استادیار آموزش ابتدایی در دانشگاه ایالت سان فرانسیسکو می گوید اگر خودتان اشتباه کردید، به آن اعتراف کنید. پذیرش و اصطلاح غلط های پیغام قدرتمندی به فرزندتان می رساند و پذیرش پرسشها را جهت کودک ساده تر می کند.

از اتفاقات مثبت تجلیل کنید

همه تشویق پذیر هستند، بنابراین تلاش کنید چیزهای خوبی را که کودکتان در روز انجام می دهد با صدای بلند اعلام کنید. به عنوان نمونه به پدرش بگویید «پسرمان امروز همه تکالیفش را سریع انجام داد». با این کار او را در معرض تحسین خود و پاسخ دلگرم کننده ی پدرش قرار می دهید. واضح و مشخص بیان کنید. به جای این که بگویید « خوب بود» بگویید «ممنون که میز شام را چیدی». این درکِ انجام کار و ارزش فردی را در او اوج می برد و به او اجازه می دهد دقیقا بداند چه کاری را درست انجام داده است.

خوب گوش کنید

اگر کودک تان نیاز به حرف زدن دارد، بایستید و به چیزی که جهت گفتن دارد خوب گوش دهید. او نیاز دارد احساس کند که افکارش، احساساتش، خواسته ها و نظراتش مهم هستند. به او کمک کنید با نام گذاشتن روی احساساتش با آنها راحت کنار بیاید. بگویید «می فهمم که ناراحتی چون نمی توانی به آن مهمانی بروی». با پذیرفتن احساساتش بدون قضاوت راجع به آنها، به احساسات او اعتبار می بخشید و نشان می دهید که جهت چیزی که می خواهد بگوید ارزش قایلید. اگر احساسات خودتان را با او سهیم کنید به عنوان نمونه اگر بگویید:«من دلواپس مامان بزرگم. خیلی مریضه»، او هم در بیان احساسات خودش اعتماد به نفس پیدا می کند.

از مقایسه اجتناب کنید

نظراتی مثل «چرا تلاش نمی کنی مثل برادرت باشی؟» یا «چرا مثل دوستت مودب نیستی؟» فقط کودک تان را به یاد مشکلاتش می اندازد و در او احساس خجالت، حسادت و مسابقه را شدت یافتن می کند. حتی مقایسه های مثبت مثل «تو عالی ترین بازیکنی» هم به طور بالقوه مخرب اند چون چون کودک به مشکل می تواند هر لحظه بر طبق این تصویر خود را بسازد. اگر بگذارید کودکتان بداند که او را به خاطر منحصر به فرد بودنش تحسین می کنید، او هم ارزش بیشتری جهت خودش قایل می شود.

احساس همدردی کنید

اگر کودکتان خودش را به شکلی تلخ با خواهر برادرها یا همسالانش مقایسه می کند به عنوان نمونه می گوید: «چرا نمی تونم مثل دوستم توپ پرت کنم» ، با او همدردی کنید و بعد روی یکی از توانایی هایش تاکید کنید. به عنوان نمونه بگویید، «آره راست می گی. دوستت توپ پرت کن خوبیه. تو هم خیلی تند می دوی». این به کودک تان کمک می کند متوجه شود که ما همه نقاط قوت و ضعفی داریم و مورد نیاز نیست که حتما بی عیب باشد تا احساس خوبی راجع به خودش داشته باشد.

منبع: ماهنامه کودک ، شماره ۱۲۵ ،نسیم فرجی / دانشجوی دکترای فلسفه اموزش و تربیت