دفترچه راهنما مخصوص پدر مادرها

وقتی کودکی به دنیا می آید باید ابتدا دفترچه راهنمای او را مطالعه کنید تا بدانید در هر موقعیتی چگونه واکنش‌ها نمایید.

شکوفه شیبانی _بخش خانواده ایرانی تبیان

اول راهنما بعد استفاده

شما هنگامی که یک خودروی تازه می خرید به همراه آن خودرو، دفترچه راهنمایی هم به شما داده می شود که خریدار بداند نحوه استفاده مطلوب از این ماشین چیست. کم تر کسی را می توان یافت که بی اعتنا به دفترچه های راهنما باشد. گاهی کوچک ترین و به ظاهر کم اهمیت ترین چیزها مثل یک فلش با راهنما به خریدار عرضه می شود، حساب وسایل دیگر معلوم است از یخچال و جاروبرقی بگیرید تا تلویزیون و ماشین لباسشویی و اجاق گاز و نظایر آن.حال تصور کنید یک نوزاد به جمع خانواده کوچک دو نفره شما اضافه شده است هست. آیا این نوزاد دفترچه راهنما نمی خواهد؟ آیا پیچیدگی ها و ظرایف به کار رفته در یک نوزاد کم تر از یک ماشین لباسشویی، یخچال یا حتی یک ماشین است؟ مسلما هرکسی اندک انصاف و بینشی داشته باشد حکم خواهد کرد که یک نوزاد با توجه به تنیدگی روان و تن و ذهن و روحش پیچیده تر و ظریف تر از همه مصنوعات و دست ساخته های انسان است با این حال آیا ما کم تر سراغ دفترچه های راهنما را می گیریم؟

دفترچه راهنما مخصوص پدر و مادرها

تولد نو رسیده مبارک

هنگامی که یک نوزاد به دنیا می آید والدین او در یک فضای کاملا جدیدی قرار می گیرند که جهت آن ها بیگانه هست. هر اندازه هم که شما بگویید ما در طول زندگی خود نوزادان را از نزدیک دیده ایم – نوزادان فامیل و خانواده و همسایه ها و نظایر آن – ولی آنچه در تولد نوزاد شما به وقوع می پیوندد کاملا بکر و بدیع و تکرارناپذیر هست، بنابراین پرسش های بسیاری جهت والدین ممکن است ایجاد شود. بعضی البته با حساسیت بیشتری در این باره واکنش‌ها و تلاش می کنند از منابع متفاوت به پرسش سوالات خود برسند. سطح سوالات و پرسش ها نیز با همدیگر متفاوت هست. بعضی از والدین همین که بدانند به عنوان نمونه تغذیه کودک آن ها به راه است و نوزاد ویتامین ها و املاح و شیر و غذای مکمل خود را به خوبی دریافت می کند و وزن می گیرد و نمودار رشد وزن و قد او در یک الگوی استاندارد پیش می رود برایشان کافی است ولی ممکن است جهت والدین دیگر پرسش ها در سطوح بالاتری انجام شود به عنوان نمونه آن ها از خود بپرسند چطور می شود از همان کودکی رفتارهای درست را به کودک خود یاد بدهند؟ چطور می شود به گونه ای واکنش‌ها کرد که کودک در الگوگیری رفتاری دچار تناقض نشود؟ به عنوان نمونه پدر و مادر دلواپس باشند که نکند اختلافات و زاویه دیدهای ناهمگون آن ها در مباحث متفاوت به شکل گیری تناقض ها در ذهن کودک منجر شود و او را دچار اضطراب کند؟ یا به عنوان نمونه من چطور می توانم کودکی خلاق داشته باشم ؟ یا چه کنم که جلوی خلاقیت کودکم را سد نکنم؟ چقدر باید اجازه دهم او شخصا پدیده ها و اشیای پیرامونی خود را تجربه کند و کجا در برابر این تجربه بایستم؟ آیا خط قرمزهای من جهت جلوگیری از تجریه بعضی از اشیا و پدیده ها خط قرمزهای منطقی است یا نه من به خاطر وحشت های بی جهت جلوی این تجربه ها را سد می کنم؟پرسش هایی از این دست جهت بعضی از والدین در طول رشد یک نوزاد به وجود می آید و اگرچه پاسخ دادن به این سطح از پرسش ها به آسانی پاسخ دادن به دسته اول سوالات که زیاد معطوف به رشد تن یک نوزاد و کودک است نیست ولی نشان دهنده سلامت ذهن و واکنش‌ها والدین و عمق دغدغه های آن هاست.

شناخت و زیاد کردن آگاهی

به پرسش آغازین برگردیم. همچنان که اگر کسی وسیله ای بخرد و بی اعتنا به دفترچه راهنمایش باشد از نگاه ما واکنش‌ها سبکسرانه ای مرتکب شده است مسلما تربیت یک نوزاد و کودک بدون مراجعه به دفترچه راهنمای او مصداقی از همان رفتارهای سبکسرانه هست. پرسش جدی ای که امروز می توان مطرح کرد این است که چه اندازه از والدین ما به منابع و متون معتبر و تخصصی و مشاوران و روانشناسان کودک مراجعه می کنند تا مطمئن باشند واکنش‌ها درست و استانداردی در این باره دارند. اگرچه در سال های اخیر با رشد تحصیلات دانشگاهی در کشور و به خاص به وجود آمدن نسلی از مادران تحصیلکرده حساسیت های مادران در این زمینه بالاتر رفته ولی به نظر می رسد موزیک رشد مراجعه به مراکز تخصصی و مشاوران کودک و منابع معتبر علمی چندان پرشتاب نیست و همچنان حتی در شهرهای بزرگ و کلانشهرها با نقصان یا کمبود جدی مشاوران و روانشناسان کودک و مراکز تخصصی روانشناسی کودک مواجه هستیم. این عنوان نشان می دهد که هنوز ما با فرهنگ مراجعه به دفترچه راهنما در تربیت و تعامل با نوزاد و کودک مان فاصله داریم.

وقتی کودکی به دنیا می آید باید ابتدا دفترچه راهنمای او را مطالعه کنید تا بدانید در هر موقعیتی چگونه واکنش‌ها نمایید.

*****

در بخش کودک تبیان می توانید مقالات خوبی باره ی کودک تان بخوانید و همچنین در بخش مشاوره نیز سوالات خود را در این زمینه مطرح کنید.