سَعديه : (عربي) (سعد + ايّه/iyyeـ/ (پسوند نسب))، ۱- منسوب به سعد، سعد. ۱- ؛ ۲- (به مجاز) سعادتمند و خوشبخت؛ ۳- (اَعلام) آرمگاه سعدی در شمال شرقی شهر شیراز در استان فارس.
اسم سعدیه در لغت نامه دهخدا
سعدی. [ س ُ دا ] (ع ص ) مؤنث اسعد. (منتهی الارب ).
سعدی. [ س َ ] (اِخ ) مشرف الدین مصلح بن عبداﷲ سعدی شیرازی، نویسنده و گوینده ٔ بزرگ قرن هفتم. وی در شیراز به کسب علم پرداخت و سپس به بغداد رفت و در مدرسه ٔ نظامیه به تعلم مشغول گشت. سعدی سفرهای بسیار کرد و در زمان سلطان اتابک ابوبکربن سعدبن زنگی (۶۲۳ – ۶۶۸ هَ.ق.) به شیراز بازگشت و به تصنیف سعدی نامه یا بوستان (سال ۶۵۵) و گلستان (سال ۶۵۶) پرداخت. علاوه بر اینها قصاید و غزلیات و قطعات و ترجیعبند و رباعیات و مقالات و قصاید عربی دارد که همه را در کلیات وی جمع کرده اند. وفات وی بین سالهای ۶۹۱ و ۶۹۴ هَ.ق. در شیراز اتفاق افتاد و آرامگاه جدید او در اردیبهشت ماه ۱۳۳۱ هَ.ش. برپا شده است.
امتیاز بزرگ سعدی در غزل عاشقانه و مثنوی اخلاقی و نثر فنی بسبک مقامه نگاری است. رجوع کنید به تاریخ ادبیات رضازاده ٔ شفق صص ۲۶۳ – ۲۷۹٫ بحث در باب سعدی شاعر، هانری ماسه. از سعدی تا جامی (ترجمه ٔ تاریخ ادبیات ادوارد براون ج ۳) (از حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). و رجوع به لباب الالباب و سبک شناسی بهار ج ۱ و ۲ و ۳ شود.
سعدی. [ س َ ] (اِخ ) میرعلیشیر نویسد: مولانا سعدی مشهدی بوده و به کاسه گری منسوب و این مطلع از اوست :
ز بهر قطع هستی حیله از صدجای انگیزم
مگر یک لحظه با آن دلبر خودرای آمیزم.
و در مطلع دو قافیه رعایت کرده و بیت دوم این مطلع را امیرعلیشیر پسند فرموده و آن بیت این است :
شبی بنشین وچندانی شراب بی حسابم ده
که نتوانم که تا روز حساب از جای برخیزم.
مولانا در هری وفات فرموده. (مجالس النفایس ص ۲۱۶ – ۲۱۷).
سعدی. [ س َ ] (اِخ ) دهی از دهستان یکانات بخش مرکزی شهرستان مرند. دارای ۶۱۹ تن سکنه و آب آن ازچشمه و قنات است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۴).
سعدی. [ س َ ] (اِخ ) دهی از دهستان عباسی بخش بستان آباد شهرستان تبریز. دارای ۲۳۰ تن سکنه و آب از چشمه و محصول آن غلات میباشد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۴).
سعدی. [ س َ ] (اِخ ) قصبه ای از دهستان آبشار بخش شادگان شهرستان خرمشهر. دارای ۱۰۱۰تن سکنه و آب آن از رودخانه جراحی است. محصول : غلات ،برنج و خرما است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۶).
سعدی. [ س َ ] (اِخ ) ده بزرگی از دهستان حومه ٔ بخش مرکزی شهرستان شیراز. در سه هزارگزی شمال خاور شیراز. هوای آن معتدل و دارای ۲۰۰۸ تن سکنه است. آب آن از قنات و محصول آن غلات، انگور، سبزیجات و شغل اهالی زراعت است. دبستان دارد و مقبره ٔ سعدی نزدیک قریه است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۷).
اسم سعدیه در فرهنگ فارسی
سعدی
یکی از عرائس عرب که شاعران تازی و ایرانی نام او را بمنزله نمونه دلبران یادکنند . توضیح دارمستتر گوید( تتبعات ۲۹۸:۱ ح ): (( در افسانه عربی – فارسی (( سودابه )) ( ایرانی ) به (( سعدی )) مبدل گردیده است . ))
ده بزرگی از دهستان حوم. بخش مرکزی شهرستان شیراز .
سعدی نامه
یا بوستان منظومه مثنوی اثر طبع سعدی شیرازی ( ه.م.) در بسیاری از نسخ قدیم نام این منظومه را سعدی نامه نوشته اند نه بوستان و تصور میشود که نام آنرا بقرینه (( گلستان )) سعدی و بمناسبت ابیات ذیل که در مقدمه منظومه مورد بحث آمده بوستان نامیده اند : (( تتمع بهر گوشه ای یافتم زهر خرمنی خوشه ای یافتم )) (( دریغ آمدم زان همه بوستان تهیدست رفتن بر دوستان .)) این منظومه به ده باب ( ده در ) تقسیم شده از این قرار : ۱ – در عدل و تدبیر و رای . ۲ – در احسان. ۳- در عشق . ۴- در تواضع . ۵- در رضا . ۶- در قناعت . ۷- در تربیت . ۸- در شکر . ۹- در توبه . ۱٠ – در مناجات و ختم کتاب . و آن در سال ۶۵۵ ه. ق. بتصریح خود سعدی سروده شده و مثنوی مزبور منظومه ایست اخلاقی و اجتماعی و عرفانی . وی شیوه گویندگان قبلی مانند عطار و سنائی را درین راه بکمال رسانیده ظرافت الفاظ را با لطافت معانی بهم آمیخته و در ادای مفاهیم سلاست و ملاحت و متانت را رعایت کرده از تکلفات احتراز میکند ولی از محسنات لفظی و معنوی-تا آن حد که ذوق سلیم آنرا بپسندد – خودداری ندارد . در وصف مناظر و تشریح اخلاق و آداب و مهارت خود را نشان میدهد . این کتاب بزبانهای مختلف : لاتینی انگلیسی فرانسوی آلمانی ترکی و غیره ترجمه و شرح شده و در ایران و هند مکرر بطبع رسیده است .
ابو اسحق سعدی
محدث اصلا از مردم جوزجان نزدیک بلخ
چم سعدی
مولف مر آت البدان نویسد : یکی از مزارع نهاوند است که در جنوب شهر واقع شده و اراضی آن متصل به نهاوند می باشند
معتصم سعدی
عبدالملک بن محمد الشیخ بن القائم بامرالله مکنی به ابومروان از ملوک دولت اشراف سعدیین مراکش است .
آرامگاه سعدی
مقبره سعدی در شیراز است . بنای قدیمی آرامگاه از آثار زمان کریم خان زند و مشتمل بر دو اطاق بزرگ در دو طرف و ایوان و پله و طاقها و غرفه های کوچک در وسط بود مقبره شیخ در اطاقی بزرگ جانب شرقی قرار داشت . بعدها بوسیله فتحعلیخان صاحب دیوان و حبیب اله خان قوام الملک تعمیراتی در بنای مذکور بعمل آمد و به تدریج وضع آن صورت نا مناسبی پیدا کرد و در سال ۱۳۲۹ شروع به ساختمان بنای کنونی بجای بنای سابق گردید و قسمتهایی از بنای کنونی اقتباس از کاخ چلستون اصفهان و بناهای دیگر قدیم است و در آن معماری جدید با معماری قدیم ایران آمیخته گشته . مراسم افتتاح رسمی آن در اریبهشت ماه ۱۳۳۱ ش با افتتاح رضاشاه پهلوی بعمل آمد . آرامگاه مذبور مشتل بر بنائی مربع با گنبد مدور کاشی فیروزه ای و ایوان ستون دار در سمت جنوب و ایوان دیگری در جانب مغرب است که اطاق آرامگاه را با طاقی کوچک که مدفون شوریده شیرازی است مربوط می سازد در اطاق اخیر کتابخانه کوچکی ترتیب داده شده است عمارت جدا گانه ای هم برای محل پذیرائی و استراحت واردان و سکونت مستحفظ و سرایدار در کناره غربی محوطه بنا شده ضمنا برای پائین رفتن به قنات سعدیه – که آرامگاه از زیر زمین در مجاورت بنای می گذرد پلکان مناسبی ساخته شده صفه ها و نشیمنگاه اطرف آب نمای محل مذبور که بنام حوض ماهی خوانده می شود بصورتی مناسب اصلاح و تعمیر گردیده قطعاتی از سنگ قبر بسیار قدیمی و کتیبه سنگی بنائی که قبل از بنای دوران کریم خان زند بر مدفن سعدی موجود بوده است ضمن خاکبرداریها در محوطه آرامگاه کشف گردیده که درون آرامگاه کنونی محفوظ میباشد.
حسین سعدی
ابن عبیدالله سعد مکنی بابوعبدالله سعدی شیعی امامی اوراست اکمال الاسلام بنائ الاسلام حرمه الاسلام و … و جز آنها
علائ الدین سعدی
علی بن محمد
کت سعدی
از قناتهای شیراز بوده است
اسم سعدیه در اسامی پسرانه و دخترانه
سعدی
نوع: پسرانه
ریشه اسم: فارسی,عربی
معنی: سعد (عربی) + ی (فارسی )، فرخندگی، خجستگی، لقب شاعر بزرگ قرن هفتم، مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی