طبق چهارمین راهنمای تشخیصی و آماری بیماری های روانی، لکنت زبان نوعی آشفتگی و اختلال در روانی گفتار است.
لکنت زبان چیست+راههای تشخیص و درمان لکنت زبان در کودکان
این اختلال معمولا در سنین ۲ـ ۵ سالگی یعنی زمانی که کوکان در حال فراگیری مهارت های کلامی گوناگون، استفاده از لغات جدید، به کارگیری جملات طولانی تر، صحبت در میان جمع و بیان نظرات و افکارشان هستند و ۵ ـ۷ سالگی یعنی زمان آغاز مدرسه، برانگیختگی برای یادگیری و کنجکاوی، هیجان ناشی از کلاس و درس، کسب مهارت های اجتماعی و ورود به اجتماع بزرگ تر ، آغاز می شود.علایم لکنت علایمی که می توانند نشان دهنده لکنت زبان باشند، عبارتند از:
۱. تکرار یک سیلاب که در این حالت کودک وقتی می خواهد بگوید لیوان؛ به جای لیوان می گوید: «لی لی لی لی وان، وان»۲. وقفه در شروع تکلم یا در بین سیلاب ها که در این شرایط نیز کودک مبتلا به لکنت زبان برای گفتن لیوان ممکن است بگوید «لی» و پس از چند ثانیه دیگر: «لیییییی وان»
۳. جایگزین کردن برخی لغات برای نگفتن کلمات مشکل
۴. تکرار واژه های تک هجایی
۵. انجام حرکت های اضافی مثل چشمک زدن، تیک، لرزش فک ها و لب و دهان
۶. بیان واژه های مشکل که با تنش فیزیکی ادا می شوند.
شیوعش چقدر است؟
۵ تا ۸ درصد کودکان به این بیماری مبتلا می شوند. شیوع این اختلال در پسرها ۵ برابر است. حدود ۶۵ درصد بیماران مبتلا به لکنت زبان پس از مدتی خوب می شوند. البته گاهی در برخی، بیماری مزمن می شود و تا بزرگسالی نیز ادامه می یابد. عوامل موثر در بروز لکنت زبان عامل اصلی ایجاد لکنت، استرس شدید است. البته یادگیری از اطرافیان و ابتلا به بیماری های مغزی مثل ضربه مغزی در موارد کمی باعث ایجاد این اختلال می شود. شایع ترین استرس ها در ایجاد این اختلال، استرس شدید و ناگهانی مثل محبوس کردن کودک در اتاق و ریختن فلفل روی زبان او و داغ زدن بر بدن و کتک زدن است.
لکنت زبان در همه کودکان به یک شکل نیست. در گروهی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهای عصبی، تیک های جسمانی، تغییر حالت های چهره و حتی گریه است و در گروهی دیگر، باعث ناتوانایی های شدید ارتباطی می شود. لکنت در بین کودکان خردسال، ناپایدار و گذراست و می تواند از یک روز به روز دیگر و از یک موقعیت تا موقعیت دیگر تغییر کند. پس فراموش نکنید که لکنت زبان می تواند به شکل حاد و ظرف چند ساعت نیز ایجاد شود؛
مثلا کودکی ممکن است به صورت تدریجی دچار لکنت و این اختلال در او ماندگار شود، در حالی که ممکن است در کودکی دیگر، کاملا ناگهانی و یکباره شروع شود و حتی یکباره نیز از بین برود. علت این تغییرات می تواند با حالت های روانی، خستگی، نگرانی و شتاب او برای توضیح دادن مطلب در ارتباط باشد. محرک های لکنت علایم لکنت در موارد زیر تشدید می شود: - تحقیر یا تمسخر کودک - مواجهه کودک با هرگونه استرس - ترس از صحبت در جمع به خصوص افراد غریبه - در امتحان های شفاهی - بیان یک خبر هیجانی
کاهنده های لکنت عواملی که باعث کاهش لکنت می شوند عبارتند از:
- تکرار و تمرین حرف زدن - روش آرام سازی و کاهش اضطراب - صحبت روبروی آینه - خواندن شعر به شکل موزون و آهنگین - صحبت با عروسک - حرف زدن با اشیاء نقش والدین در درمان لکنت
۱. بپذیرید این اختلال در کودکان، نوعی بیماری است پس بروز لکنت زبان را طبیعی تلقی نکنید چراکه به درمان نیاز دارد.
۲. زمانی که کودک قصد دارد خبر هیجانی را بیان کند، او را تشویق به آرامش و بعد صحبت کنید.
۳. به هیچ وجه فرد مبتلا به لکنت زبان را مسخره نکنید و از هرگونه تقلید و تکرار نوع بیان او بپرهیزید.
۴. اگر کودک در شروع یا ادامه کلام دچار لکنت شد، خیلی آرام کلمات صحیح را برایش بیان کنید بدون اینکه حتی به کودک بگویید چرا اینگونه حرف می زنی!
۵. اگر خودتان نیز دچار اضطراب می شوید، حتما درصدد رفع آن باشید. در صورت نیاز برای دریافت درمان دارویی، به روان پزشک مراجعه کنید.
۶. اگر کودکتان دچار لکنت زبان است، سعی کنید در خانه خیلی آرام و شمرده با او حرف بزنید حتی با دیگر فرزندان و همسرتان.
۷. محیطی آرام و به دور از تنش در خانواده فراهم کنید.
۸. مرتب کودک را به آرامش تشویق کنید و از او بخواهید در کمال آرامش صحبت کند.
۹. حتما از گفتاردرمانگر برای حل مشکل فرزندتان کمک بگیرید و به توصیه های وی نیز عمل کنید. ایجاد هماهنگی میان گفتار و تنفس، افزایش مهارت واژه یابی کودک، کاهش اضطراب و به دنبال آن افزایش اعتمادبه نفس از جمله راهکارهای درمان است که به وسیله گفتاردرمانگر انجام می شود.
