ممکن است با مقداری تغییر در دهان خود در طول دوره بارداری مواجه شوید. این تغییرات به خاطر تغییرات هورمونی ایجاد می شوند که بطور خاص مربوط به افزایش ترشح استروژن و پروژسترون هستند.
علت تغییرات در دهان و دندان درد در دوران بارداری
از قدیم این اعتقاد وجود داشته که در طول دوره بارداری سطح کلسیم دندان های مادر کاهش پیدا می کند. به هر حال مشخص است که کلسیم مورد نیاز کودک از رژیم غذایی مادر و نه دندان های وی تامین می شود. به هر حال اگر سطح کلسیم در رژیم غذایی کافی نباشد، کودک مواد معدنی مورد نیاز خود را از ذخایر موجود در استخوان های مادر تامین می کند و می تواند منجر به بروز دندان درد در بارداری شود. استفاده از رژیم تغذیه مناسب، سبزیجات دارای برگ سبز (کلم بروکلی، کلم پیچ، برگ خردل) یا مکمل هایی که توسط پزشک ممکن است به شما پیشنهاد شود این اطمینان را ایجاد می کند که تمام کلسیم مورد نیاز بدن در طول دوره بارداری در اختیار شما قرار می گیرد
.
شما ممکن است با مقداری تغییر در سلامت دهان خود در طول دوره بارداری مواجه شوید. این تغییرات به خاطر تغییرات هورمونی ایجاد می شوند که بطور خاص مربوط به افزایش ترشح استروژن و پروژسترون هستند. این تغییرات می تواند باعث شود بافت لثه واکنش غیر عادی نسبت به تشکیل پلاک از خود نشان دهد. پلاک یک لایه چسبنده و رنگی از باکتری است که روی دندان ها تشکیل می شود. اگر این پلاک ها به صورت روزانه پاک نشوند، می توانند با گذشت زمان سفت شده و باعث ایجاد رسوب شوند و این موضوع می تواند خطر التهاب لثه و دندان درد در بارداری را افزایش دهد. التهاب لثه شرایطی است که با علائم قرمزی، ورم و حساسیت لثه ها همراه است و در این حالت احتمال خون ریزی لثه ها افزایش پیدا می کند. در عمل «التهاب لثه دوران بارداری» اکثر زنان باردار را تا حدودی تحت تاثیر قرار می دهد و معمولاً در اوایل دوره بارداری و در ماه دوم آن شروع می شود. اگر شما هم اکنون با مشکل التهاب لثه مواجه هستید، این شرایط می تواند در طول دوره بارداری بدتر نیز بشود. در صورت درمان نشدن، التهاب لثه می تواند منجر به بیماری پریودنتیت شود که این بیماری یک نوع جدی و تشدید شده بیماری لثه است. زنان باردار همچنین با ریسک ایجاد تومورهای بارداری، التهاب، و رشد سلول های غیر سرطانی در زمان مواجه شدن با التهاب لثه روبرو هستند. بطور معمول، این تومورها پخش نمی شوند و به خودی خود پس از تولد فرزند از بین می روند. اما اگر تومور باعث ناراحتی و ایجاد دندان درد در باردای و مشکل با جویدن، مسواک زدن یا سایر رویه های حفظ سلامت دهان شود، احتمالاً دندان پزشک درباره حذف آن و رفع مشکلات ایجاد شده به واسطه آن تصمیم گیری خواهد کرد.
علت تغییرات در دهان و دندان درد در دوران بارداری
علت
مشابه همه زنان دیگر، زنان باردار نیز مستعد مواجه شدن با مشکلات دندان پزشکی همچون پوسیدگی دندان، بیماری لثه، در آمدن دندان عقل، عفونت، شکستگی دندان، دندان درد در بارداری یا سایر مشکلات احتمالی مربوط به آن هستند. علاوه بر این، عوامل خاص بر افزایش احتمال ابتلا به مشکلات دندان که در نتیجه آنها امکان ایجاد دندان درد شدید در طول دوره بارداری وجود دارد، می توانند تاثیر داشته باشند. مهمترین دلایل احتمالی دندان درد در دوره بارداری به شرح زیر است
:
التهاب لثه بارداری: بارداری باعث ایجاد تغییرات هورمونی در بدن زنان می شود که این تغییرات می تواند باعث التهاب و ورم لثه ها شود. به این شرایط در اصطلاح التهاب لثه بارداری گفته می شود و در صورت درمان نشدن، همواره امکان پیشرفت و تبدیل شدن آن به بیماری پریودنتال که یک عفونت جدی و آبسه لثه است، وجود خواهد داشت. این عفونت می تواند باعث دندان درد در بارداری باشد. بیش از ۵۰% زنان باردار با علائم التهاب لثه در دوران بارداری مواجه می شوند.
تغییر در رژیم غذایی: عوامل هورمونی و روانی می توانند باعث ایجاد تغییر در الگوی رژیم غذایی فرد در طول دوره بارداری شوند. در این دوره بسیاری از زنان باردار سطح استفاده خود از شکر را افزایش می دهند و به همین خاطر با ریسک بالای دندان درد در دوران بارداری به خاطر ایجاد پوسیدگی در دندان های خود مواجه می شوند.
فقر کلسیم: زنان باردار نیاز به افزایش مصرف کلسیم در رژیم غذایی خود دارند. این ماده برای شکل گیری استخوان های کودک لازم و ضروری است. سطح پایین کلسیم در بدن مادر می تواند باعث ضعیف شدن چرخه باز تولید طبیعی املاح مورد نیاز برای نگهداری از مینای دندان شود و این موضوع می تواند ریسک ایجاد پوسیدگی و دندان درد در بارداری را افزایش دهد.
بیماری صبحگاهی یا ویار: افزایش حالت تهوع در دوره بارداری می تواند باعث ایجاد آسیب به لثه ها به خاطر اسیدهای معده و از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان شود و این موضوع در نهایت باعث ابتلا به بیماری لثه و پوسیدگی دندان می شود.
عدم رعایت مناسب بهداشت دهان: زنان باردار گاهی اوقات به بو یا مزه خمیر دندان حساس می شوند و به همین خاطر دندان های خود را مسواک نمی زنند. مشخص است که رعایت نکردن مناسب بهداشت دهان می تواند منجر به ریسک بالای دندان درد در بارداری شود.
علت تغییرات در دهان و دندان درد در دوران بارداری
عوارض
اعتقاد به این موضوع که درمان مشکلات دندان در طول دوره بارداری می تواند تاثیرات منفی بر سلامتی جنین داشته باشد، دقیقاً چیزی است که شما و فرزندتان را در معرض خطرات جدی قرار می دهد. سعی کردن برای نادیده گرفتن درد دندان در بارداری با استفاده از مسکن های درد موجود در داروخانه ها جهت خلاص شدن از درد دندان و اجتناب از درمان موثر برای حفاظت از جنین، می تواند عوارض جدی سلامتی برای هر دوی مادر و فرزند به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض به شرح زیر هستند:
نادیده گرفتن التهاب لثه در دوران بارداری، می تواند باعث فراهم شدن شرایط برای عفونت جدی لثه و ابتلا به پریودنتیت شود. یک عفونت فعال احتمالاً می تواند شرایط سلامتی را برای مادر و جنین به خطر بیندازد و در هیچ شرایطی نباید درمان آن به بعد از دوره بارداری یا فارغ شدن واگذار شود.
دندان درد در بارداری یک علامت از وجود مشکل سلامتی برای دندان های مادر است که نیازمند درمان توسط یک دندان پزشک است. به هر حال مشکلات دندان در صورت درمان نشدن می تواند آسیب دائمی برای دندان ها و لثه ها ایجاد کند و باعث از بین رفتن دندان، عقب رفتن لثه و از بین رفتن استخوان فک شود.
اجتناب از درمان در زمانی که درد دندان وجود دارد می تواند باعث ایجاد مشکلات احتمالی در زمان تولد فرزند شود. مطالعات پزشکی متعدد انجام شده در این حوزه نشان می دهد زنان باردار مبتلا به بیماری پریودنتال چهار تا هفت برابر با افزایش خطر تولد زودتر از موعد و کم وزن بودن نوزاد خود در هنگام تولد مواجه هستند.
دندان درد در بارداری به صورت مداوم اگر درمان نشود می تواند سطح استرس مادر را افزایش دهد. به همین خاطر رفع و درمان دندان درد در دوران بارداری از اهمیت بسیار زیاد برای کنترل استرس مادر برخوردار است. بسیاری از دکترها سطوح بالاتر استرس را برای جنین از واکنش های احتمالی به درمان های دندان پزشکی انجام شده برای درمان دندان درد دوره بارداری خطرناک تر می دانند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر شما برای بارداری برنامه ریزی می کنید یا مشکوک به بارداری هستید، باید بلافاصله با دندان پزشک خود ملاقات کنید. در این صورت، شما باید یک برنامه معاینه را در طول دوره سه ماهه اول با دندان پزشک خود تنظیم کنید تا نیاز دندان های شما به تمیز کردن در این جلسه درمانی مشخص شود. در این جلسه دندان پزشک شرایط سلامتی دهان شما را بررسی کرده و یک برنامه مراقبتی برای دوره باقیمانده از بارداری شما مشخص می کند. علاوه بر این ملاقات با دندان پزشک در طول دوره سه ماهه دوم بارداری برای تمیز کردن دندان ها، بررسی تغییرات ایجاد شده و نیز ارزیابی اثربخشی مراقبت های بهداشتی دهان لازم و ضروری است و در کاهش ریسک ابتلا به دندان درد در بارداری موثر است. در این حالت با توجه به وضعیت بیمار، ممکن است یک جلسه دیگر در اوایل دوره سه ماهه سوم بارداری گذاشته شود، اما این جلسات باید تا حد ممکن مختصر و کوتاه باشند.
درمان
دندان پزشکان و دکترها پیشنهاد می کنند که مشکلات سلامتی دندان می بایست حتی در طول دوره بارداری نیز درمان شوند، اما برای انجام این کار نیاز به در نظر گرفتن برخی ملاحظات برای مراقبت از وضعیت مادر و جنین وجود دارد. نگرانی اصلی در این زمینه مربوط به رادیولوژی، مواد بی حسی و داروهای تجویز شده برای خلاص شدن از دندان درد در بارداری است. شما باید همواره دندان پزشک را از باردار بودن خود مطلع کنید تا به این ترتیب مطمئن شوید در طول درمان هیچ چیز بر بارداری شما تاثیر منفی نمی گذارد. نکات قابل توجه در این رابطه به شرح زیر هستند:
عکس رادیولوژی: گرفتن عکس رادیولوژی قبل از درمان دندان یک نگرانی اصلی در طول دوره بارداری است. به همین خاطر دندان پزشک سعی می کند از گرفتن این عکس مگر در مواقع ضروری خودداری کند. اگر برای درمان شما نیاز به گرفتن عکس رادیولوژی وجود داشته باشد، دندان پزشک از روکش سربی و گردنبند سپر مانند برای حفاظت از شما و کودک در برابر تاثیرات مضر پرتو استفاده خواهد کرد.
داروی بی حسی: دندان پزشک دوز داروی بی حسی را در سطح حداقل انتخاب می کند تا به این ترتیب از راحتی شما در طول درمان و نیز حفاظت از جنین مطمئن شود.
مصرف داروها: برخی از داروهای موجود برای دندان درد در بارداری می تواند برای جنین ضرر داشته باشند. مطالعات انجام شده در این حوزه نشان می دهد داروهای دندان درد همچون اکسی کدون و پرکوست می توانند باعث ایجاد نارسایی در جنین شوند. به همین خاطر، توصیه می شود قبل از مصرف هر گونه دارو برای درد دندان در طول دوره بارداری با دندان پزشک درباره شرایط بارداری خود صحبت کنید. در این حالت دندان پزشک می تواند از داروهای مسکن خاص همچون استامینوفن برای حفظ ایمنی شما در طول دوره بارداری استفاده کند. استفاده از آنتی بیوتیک های خاص همچون پنی سیلین نیز می تواند برای مبارزه با عفونت دندان در طول دوره بارداری بسیار مفید باشد.
لزوم درمان دندان: شرایطی که باعث ایجاد دندان درد در بارداری می شود و بطور خاص شرایطی که با عفونت دندان یا لثه مربوط هستند باید در اولین فرصت درمان شوند. بعضی از درمان های دندان پزشکی بر سلامت دندان تاثیر ندارند و به همین خاطر باید انجام آنها به بعد از دوره بارداری محول شود. برای مثال در این زمینه می توان از درمان های دندان پزشکی زیبایی نام برد.
زمان بندی درمان: دوره سه ماهه دوم امن ترین و مناسب ترین دوره برای درمان های دندان پزشکی است. اگر شما با دندان درد در طول سه ماهه اول بارداری خود یعنی زمانی که اندام های جنین تشکیل می شوند روبرو شدید، با دندان پزشک خود صحبت کنید تا در صورت امکان درمان را چند هفته به تاخیر بیندازید. انجام این کار بطور خاص در زمانی لازم است که برای درمان دندان نیاز به تهیه عکس رادیولوژی وجود داشته باشد. به هر حال، با توجه به شدت مشکل دندان پزشک احتمالاً به شما توصیه می کند از درمان های فوری مناسب برای رفع مشکل استفاده کنید. علاوه بر این سه ماهه سوم بارداری خطر بیشتری را برای جنین به همراه ندارد، اما ممکن است درمان دندان درد در بارداری به خاطر نیاز به صرف وقت زیاد بر روی صندلی دندان پزشکی برای مادر ناراحتی زیادی را به همراه داشته باشد.
درمان های خانگی برای دندان درد در دوره بارداری: اگر شما با درد دندان متوسط در دوره بارداری مواجه شدید احتمالاً می توانید از بعضی درمان های خانگی معمول برای رفع این مشکل استفاده کنید. برای مثال شما می توانید از بسته های یخ، آب نمک، روغن میخک، یا سایر مسکن های درد موقت قبل از ملاقات با دندان پزشک برای انجام معاینات لازم بهره گیرید. در صورتی که با دندان درد شدید مواجه هستید برای درمان و تسکین درد شدید آن باید سریعا به دندان پزشک مراجعه کنید.
علت تغییرات در دهان و دندان درد در دوران بارداری
پیشگیری
شما می توانید از التهاب لثه با تمیز نگه داشتن دندان ها به خصوص نزدیک خط لثه پیش گیری کنید. شما باید دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید حداقل دو بار در روز و پس از هر بار صرف غذا در صورت امکان مسواک بزنید. شما همچنین باید دندان های خود را بطور کامل حداقل روزی یک بار نخ دندان بکشید. اگر مسواک زدن باعث بدتر شدن حالت ویار شما شد، دهان خود را با آب یا دهان شویه های حاوی آنتی پلاک و فلوراید شستشو دهید. هر چه تعداد دفعات تمیز کردن دندان ها توسط دندان پزشک افزایش پیدا کند، التهاب لثه کاهش پیدا کرده، به کنترل پلاک ها کمک شده و از التهاب لثه و احتمال ایجاد تومورها و دندان درد در بارداری پیش گیری می شود.
ارتباط حفظ سلامت دهان با سلامت فرزند چیست؟: تحقیقات جدید نشان می دهد که بین بیماری لثه و به دنیا آمدن زودتر از موعد و تولد با وزن کم نوزاد ارتباط وجود دارد. باکتری های بیش از حد موجود در دهان می توانند به رگ های خونی لثه های شما وارد شوند. اگر این مشکل برای شما اتفاق افتد، باکتری ها می توانند به رحم منتقل شده و با تحریک تولید مواد شیمیایی به نام پروستاگلاندین ها باعث تولد پیش از موعد نوزاد شوند. هر چند این یافته ها قطعی نیستند و برای تایید آنها نیاز به انجام مطالعات اضافی وجود دارد، این اطمینان وجود دارد که اقدامات پیش گیرانه در مراقبت از دندان ها در طول دوره بارداری می تواند باعث بهبود سلامت دهان و سلامت کلی فرد شود و به این ترتیب امنیت مادر و کودک را تامین نماید.
آیا دوری کردن از روش های درمان پزشکی دندان درد در بارداری ضروریست؟: استفاده از روش های درمان دندان انتخابی که امکان به تاخیر انداختن آنها وجود دارد باید بعد از تولد نوزاد انجام شود. با این وجود امکان انجام درمان های غیر اورژانسی دندان پزشکی نیز در طول دوره بارداری وجود دارد و بهترین زمان برای انجام این درمان ها از چهار ماهگی تا شش ماهگی دوره بارداری است. زنانی که با مشکلات جدی و اورژانسی دندان مواجه می شوند را می توان در هر یک از دوره های سه ماهه بارداری تحت درمان قرار داد، اما شما باید با متخصص زنان و زایمان درباره امکان استفاده از داروهای بی حسی یا داروهای خاص تجویز شده حتماً مشورت کنید. انجمن دندان پزشکی آمریکا در این رابطه پیشنهاد می دهد از عکس برداری یا رادیولوژی در طول مدت بارداری اجتناب شود.
اگر شما متوجه هر گونه تغییر در وضعیت دهان خود در دوره بارداری شدید، لازم است با دندان پزشک خود ملاقات نمایید. در این حالت متخصص دندان درباره اهمیت موضوع برای سلامت کلی شما اظهار نظر می کند. همواره به خاطر داشته باشید که مراقبت موثر از بهداشت دهان نه تنها از ایجاد مشکلات احتمالی بطور مثال التهاب لثه و دندان درد در بارداری جلوگیری می کند، بلکه علاوه بر این تاثیر مثبت بر سلامت جنین شما نیز دارد. یادتان باشد در هنگام مراجعه به دندان پزشک برای ترمیم و درمان دندان درد در بارداری، پزشک را از بارداری خود مطلع کنید و در صورت نیاز به درمان حتما با پزشک زنان و زایمان مشورت کنید
علت تغییرات در دهان و دندان درد در دوران بارداری
