اشخاصي را كه نسبت به محيط زيست خود احساس مسئوليت مي‌كنند به ياد آوريد، كنشها و واكنشهاي اين افراد را در ذهن خود مرور كنيد.
حس مسئوليت پذیری را در کودکان خود تقویت کنید
شخاصي را كه نسبت به محيط زيست خود احساس مسئوليت مي‌كنند به ياد آوريد، كنشها و واكنشهاي اين افراد را در ذهن خود مرور كنيد. خواهيد ديد كه برخورد مسئولانه اين افراد در مواجهه با مساله محيط زيست تا چه حد بر شيوه زندگي، انتخابها و جهت‌گيري كلي زندگي اين افراد اثر گذار بوده است. حال مساله را به مواجهه مسئولانه نسبت به پدر، مادر، خواهر، برادر و همسر، مواجهه مسئولانه با وضعيت فرهنگي، اقتصادي و سياسي جامعه، نسبت به سرنوشت و نجات يك دوست، نسبت به خود و نسبت به خدا و … تعميم دهيد. با انديشيدن به مسئوليتهاي بي‌شماري كه در زندگي متوجه هر يك از ماست لزوم و اهميت پرورش و تقويت حس مسئوليت پذيري بيش از پيش آشكار خواهد شد.
هر چند انجام كارهاي كوچك روزمره توسط كودك به خودي خود مفهوم ويژه‌اي از مسئوليت پذيري را براي او ايجاد و تثبيت مي‌كند اما آنچه كه به عنوان هدف اصلي در طرح پرورش مسئوليت پذيري كودك بايد مورد توجه قرار گيرد ايجاد حساسيت در كودك در مقابل وضعيتها و موقعيتهايي در زندگي است كه مسئوليتي را متوجه او مي‌نمايد. بنابراين وقتي هدف پرداختن به ويژگي “مسئوليت پذيري” و پرورش اين صفت در كودك است دو موضوع مشخص را بايد مورد توجه قرار داد:
– پذيرفتن مسئوليت
كودك بايد بتواند ارتباط منطقي بين پذيرفتن و انجام يك مسئوليت و برآورده شدن خواستها و نيازهاي خود را دريابد.
– تشخيص مسئوليت
كودك بايد قادر باشد مسئوليتهايي را كه متوجه اوست تشخيص دهد و بشناسد.
در راستاي افزايش “مسئوليت پذيري” كودك گام اول ارائه الگوي مناسب توسط والدين و مربيان است. روشن است كه بي‌تفاوتي والدين نسبت به مسايل و موقعيتهاي روزمره خانوادگي از حساسيت كودك نسبت به وضعيتهاي مشابه موجود خواهد كاست.
خانواده‌اي را در نظر بگيريد كه در آن پدر و مادر نسبت به حفظ نظم خانه بي‌تفاوتند، قوانين راهنمايي و رانندگي را ناديده مي‌گيرند، در صورتي كه در روابط خانوادگي مشكلي ايجاد شود هيچ اقدامي در جهت حل مشكل انجام نمي‌دهند و فقط زمان مسئله به وجود آمده را كمرنگ – و نه حل- مي‌كند. به راحتي در مورد افراد فاميل و مشكلات آنها صحبت مي‌كنند بدون اينكه هيچ تدبيري در حل مشكلات بينديشند و ….
روشن است كه كودك در چنين خانوده‌اي در همان ابتداي مسير بي‌تفاوتي را به عنوان رويكرد طبيعي زندگي خواهد ديد.
در گام دوم والدين بايد امكان تجربه و تماس مستقيم با مسئوليت و نتايج خوشايند حاصل از مسئوليت پذيري را براي كودك خود فراهم آورند. جالب است بدانيد كه والدين در بسياري از موارد همكاري فرزندان خود را رد مي‌كنند چرا كه معتقدند هماهنگ شدن با فرزند نياز به صرف انرژي و زمان زيادي دارد و ترجيح مي‌دهند خودشان به جاي فرزندانشان كارها را با سرعت و دقت بيشتري انجام دهند!
۱- در واگذار كردن مسئوليت به كودك چه مواردي را بايد مورد توجه قرار داد؟
۱-۱- كشف، جهت‌دهي و ايجاد انگيزه در كودك براي پذيرفتن و انجام مسئوليت
در مواردي انجام يك مسئوليت مي‌تواند به عنوان پاسخي به يك يا چند نياز اساسي كودك مطرح شود. در اينگونه موارد لازم است نيازهايي را در كودك كه پذيرفتن مسئوليت مي‌تواند همچون پاسخي براي آنها باشد شناخت.
گسترش حس مستقل بودن براي بسياري از كودكان مطلوب است اما به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه بعضي از كودكان از وابستگي به ديگري (پدر، ماد و …) احساس امنيت مي‌كنند. احساس عدم امنيت در صورت مستقل بودن به نوعي يك اختلال احساسي است كه بايد ان را شناخت و در رفع آن كوشيد.
v من امروز بايد به مادربزرگ سر بزنم. تو كه خودت ميتواني تكاليفت را انجام دهي!
v تو براي انجام اين كار به كمك من نيازي نداري. ميتواني با كمك دوستانت اين كاردستي را بسازي. شما بهتر از من مي‌دانيد چطور بايد هواپيماي كاغذي ساخت.
حس مسئوليت پذیری را در کودکان خود تقویت کنید
v امروز همه مي‌خواهيم كمدهايمان را مرتب كنيم. تو هم كمد لباسهايت را مرتب كن و لباسهاي كثيف را براي شستن كنار بگذار!
– نياز به حس “مفيد بودن”
احساس رضايت حاصل از ” مفيد بودن” حسي است كه به عنوان يكي از انگيزه‌هاي مسئوليت پذيري مي‌توان بر آن تكيه كرد.
v من امروز خيلي كار دارم لطفا به برادر كوچكت در انجام تكاليفش كمك كن!
v گلها خيلي نياز به مراقبت دارند. من كه اغلب فراموش مي‌كنم كي بايد به آنها آب بدهم. فكر مي‌كنم تو ميتواني هميشه و به موقع به آنها رسيدگي كني!
v مادر بزرگ هميشه فراموش مي‌كند كي بايد داروهايش را مصرف كند. حالا كه تو خواندن ساعت را ياد گرفته‌اي ميتواني زمان را به او يادآوري كني!
v هميشه قبل از اينكه سفره كاملا آماده شود غذا سرد مي‌شد اما از وقتي تو در انداختن سفره به من كمك مي‌كني اصلا نگران سرد شدن غذا نيستم.
v از وقتي تو صبحها براي خريد نان خودت از خواب بيدار مي‌شوي هميشه نان تازه داريم. صبحانه با نان تازه واقعا خوشمزه‌تر است. راستي تو ميتواني روزهايي كه براي خريد نان به نانوايي مي‌روي براي خانم همسايه هم كه تنها زندگي مي‌كند نان بخري. حتما او هم مثل ما از اينكه صبحانه را با نان تازه بخورد احساس خوبي پيدا مي‌كند.
– نياز به “پذيرفته شدن”
نياز به پذيرفته شدن يك نياز اساسي در انسان است كه چگونگي برآورده شدن اين نياز در كودك مستلزم جهت‌دهي هوشمندانه والدين مي‌باشد.
v پدر هميشه براي تميز كردن ماشين خيلي خسته مي‌شود. اگر بتواني به او كمك كني خيلي خوشحال خواهد شد.
v ديروز معلمت مي‌گفت كه هميشه مراقب بچههاي كوچكتر و ضعيف‌تر مدرسه هستي. من واقعا به تو افتخار مي‌كنم.
v پدربزرگ و مادربزرگ بچههاي مرتب را بيشتر دوست دارند.
تلاش كودك براي پذيرفته شدن مي‌تواند به “دروغ گفتن” بيانجامد و يا به “عذر خواهي و پذيرفتن مسئوليت خطا” منتهي شود (عذر خواهي به خودي خود يكي از مصاديق مسئوليت پذيري است). اين شيوه برخورد والدين است كه هر يك از اين دو نوع رويكرد را در كودك تقويت خواهد كرد. وقتي والدين اشتباهات خود را مي‌پذيرند و براي جبران آن تلاش مي‌كنند كودك درمي‌يابد كه پذيرفتن مسئوليت اشتباه به معناي از دست دادن جايگاه مطلوب نيست.
v ببخشيد! من باز هم فراموش كردم كليد را بياورم. از اين به بعد بايد جاي مشخصي براي كليدها در نظر بگيريم كه موقع خارج شدن از خانه آنها را ببينم.
v خيلي خوب شد كه در مورد نمره بد امتحانت با من صحبت كردي. مطمئنم حالا خودت دليلش را ميداني و در امتحان بعدي حتما نمره بهتري خواهي گرفت.
– نياز به “آگاهي از رشد و توانايي”
كودكان از اينكه در جريان فرايند رشد (يا بزرگ شدن ) خود قرار بگيرند لذت مي‌برند.
v تو ديگر ميتواني ساعت را كوك كني و صبحها خودت بيدار شوي.
v تو ميتواني خواهرت را آرام كني.
v اگر آن سه پايه كوچك را زير پايت بگذاري ميتواني به من در شستن ظرفها كمك كني. به زودي به آن سه پايه هم نيازي نداري.
v حالا كه خواندن و نوشتن را ياد گرفته‌اي ميتواني هر شب براي خواهر كوچكترت كتاب بخواني. من هم خيلي دوست دارم قصه گفتن تو را بشنوم.
v با اينهمه مطلبي كه در مورد بازيابي زباله‌ها ميداني به نظر من تو بهتر از همه ميتواني مسئوليت تفكيك زباله‌ها را به عهده بگيري. بهتر است از اين به بعد همه ما را در مورد اينكه كدام زباله را در كدام سطل بيندازيم راهنمايي كني.
– نياز به “برقراري و تحكيم رابطه”
v اگر كمد اسباب بازي‌هايت را خودت مرتب نگه داري من ميتوانم به جاي مرتب كردن كمد برايت قصه بخوانم.
v خودت دوستانت را براي شركت در جشن تولدت دعوت كن. حتما دوستانت از اينكه خودت شخصا دعوتشان كني خيلي خوشحال مي‌شوند.
v تو ميتواني درس ديروز را به دوستت كه غائب بوده ياد بدهي.
v لطفا اين شكلات‌ها را بگير و بين دوستانت به تساوي تقسيم كن.
v چند وقتي است كه دوستت كمي ناراحت به نظر مي‌رسد. تو ميداني موضوع چيست؟
گاهي لازم است انگيزه‌اي را براي كودك “ايجاد” نمود و يا “تقويت” كرد. نظام تشويق در اين راستا به كار گرفته مي‌شود. وقتي پاداشي به عنوان انگيزه انجام يك مسئوليت براي يك كودك در نظر گرفته مي‌شود بايد در انتخاب نوع پاداش با دقت به نتايج و كاركردهاي پاداش توجه نمود. نوع پاداش مي‌تواند يك سيستم اخلاقي مثبت يا منفي را در كودك تقويت كند.
v حالا كه اين گل به خاطر مراقبت‌هاي تو اينقدر شاداب و تر و تازه است ميتواني آن را به هر كسي كه دوست داري هديه بدهي! حتي مي‌توانيم با كمك هم اين گل را تكثير كنيم تا هديه‌‌هاي بيشتري داشته باشيم.
v امروز به خاطر اينكه تو خودت اتاقت را مرتب كرده‌اي من اصلا خسته نيستم. مي‌توانيم به مادربزرگ سر بزنيم. فكر مي‌كني قصه امروز مادربزرگ راجع به چي باشد؟
v حق داري اينقدر خوشحال باشي. بالاخره موفق شدي صاحب آن كيف را پيدا كني. ديدي كه او هم از پيدا شدن كيفش چقدر خوشحال شد.
حس مسئوليت پذیری را در کودکان خود تقویت کنید
در كنار اين نيازهاي كودك كه مي‌توان از آنها به عنوان انگيزه در جهت افزايش حس مسئوليت پذيري كودك بهره برد مي‌توان به مواردي همچون
تنبلي
سرگرمي‌هاي بي دردسر بدون وقفه
و؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
به عنوان ضد انگيزه اشاره كرد.
|
فعاليت: از كودك خود بخواهيد برنامه روزانه مكتوبي براي خود تهيه كند. او را در اين زمينه راهنمايي كنيد . – ساعتهايي كه خواب هستي را در برنامه‌ات بنويس. – ساعتهايي را كه در مدرسه هستي در برنامه‌ات مشخص كن. – انجام تكاليف مدرسه ، بازي با دوستان، خواندن كتاب قصه و هر كار ديگري كه به ذهن خودت مي‌رسد را هم در برنامه‌ات بنويس. – ۱ ساعت در روز را براي انجام مسئوليتهايي كه در خانه به عهده داري در نظر بگير. به او در تصحيح و عملي كردن برنامه روزانه‌اش كمك كنيد و او را در انجام گام به گام برنامه تشويق و در صورت لزوم با او همراهي كنيد. بعد از مدتي از او بخواهيد كه با توجه به تجربياتش تغييراتي را در جهت بهتر شدن برنامه اعمال كند. همين كار را در سنين پايين‌‌تر و يا در مراحل ابتدايي مي‌توان تنها به صورت تهيه ليستي از كارهاي روزانه اجرا نمود. |
۱-۲- تناسب مسئوليت با توانايي كودك
در زمينه واگذاري مسئوليت به كودك- همانند ساير اقداماتي كه در راستاي تربيت كودك صورت مي‌گيرد- لازم است نيازها، توانايي‌ها و محدوديت‌‌هاي كودك هم از ديدگاه روانشناسي رشد- اقتضاعات فيزيكي و رواني يك سن خاص- و هم از منظر روانشناسي “اين” كودك مورد توجه قرار بگيرد. به عبارتي در واگذاري مسئوليت به “اين كودك ۵ ساله” بايد نتايج احتمالي را پيشاپيش بررسي نمود و از هماهنگي اين نتايج با هدف اصلي از واگذاري اين مسئوليت مطمئن شد. به عنوان مثال اگر انجام مسئوليت واگذار شده به كودك خارج از توان او باشد و او خود را در انجام آن مسئوليت ” ناتوان” ببيند همزمان اعتماد به نفس و مسئوليت پذيري كودك خدشه‌دار خواهد شد.
گاهي يك مسئوليت خاص در يك سن خاص به افزايش اعتماد به نفس و مسئوليت پذيري كودك كمك مي‌كند اما همان مسئوليت در سن ديگري از ديدگاه كودك توهين به حساب مي‌آيد.
v به يك كودك دو ساله: تا من آماده مي‌شوم تو هم ميتواني دكمه‌هاي لباست را ببندي؟
در حالي كه همين پيشنهاد به يك كودك ۷ ساله ممكن است براي كودك ناخوشايند باشد.
۱-۳- تقسيم كل كار به گامهاي موثر براي رسيدن به هدف در مسئوليت مورد نظر
اين شيوه كودك را قادر مي‌سازد كه انجام مسئوليت محول شده را امكان پذيرتر ببيند و به نوعي انگيزه او را براي به پايان رساندن كار افزايش مي‌دهد اما در اين زمينه بهتر است والدين همه جزييات مربوط به هر مرحله را به كودك گوشزد نكند و اين فرصت را براي كودك خود فراهم آورند كه از ايده‌هاي خود هم براي رسيدن به نتيجه مطلوب بهره ببرد و خلاقيت خود را رشد دهد. انجام چنين مسئوليتي علاوه بر پرورش حس مسئوليت پذيري كودك صفاتي همچون دورانديشي و صبر را در كودك تقويت مي‌كند.
v براي اينكه هميشه دانش آموز مرتب و تميزي باشي بايد قبل از اينكه از خانه بيرون بروي
– وسايل كيفت را طبق برنامه كلاسي روي ديوار مرتب كني. كتابها و دفترهاي اضافي را بيرون بگذاري و كتابهايي را كه لازم داري داخل كيفت مرتب كني.
– مدادها ، پاك كن، خط كش و تراشت را در جيب كيفت بگذاري
– از سالم و تميز بودن لباسهايت مطمئن شوي
– مسواك بزني
– موهايت را مرتب كني
– كفشت را واكس بزني
۱-۴- پيگيري و كمك كردن به كودك در جهت انجام مسئوليت
پيگيري و كمك كردن به كودك بايد به گونه‌اي انجام شود كه حس وابستگي را در كودك تقويت نكند و همچنين به منزله دخالت بيجا به حساب نيايد. كودكان از اينكه احساس كنند والدين نسبت به آنها بي‌تفاوتند آزرده خاطر و نگران مي‌شوند ولي درحد فاصل بي‌تفاوتي مطلق و دخالت همه جانبه كارهاي زيادي هست كه مي‌توان براي كودك انجام داد.
v مادرت مي‌گفت امروز تكاليفت را بدون كمك مادر انجام داده‌اي. مي‌خواهي با هم تكاليفت را مرور كنيم؟ (يه نگاهي به تكاليفت بندازيم؟)
. ۱-۵- در نظر گرفتن آزادي كودك
حتي اگر كودك رغبتي به پذيرفتن و انجام مسئوليت ندارد به جاي تحميل آن به كودك بايد تلاش كرد با توجه به سن و سال كودك شيوه‌اي مناسب براي متقاعد كردن او يافت (تاكيد بر نتايج مثبت حاصل از پذيرفتن آن مسئوليت، استدلال منطقي در تاكيد بر لزوم انجام كار مورد نظر، گوشزد كردن نتايج انجام نشدن آن كار و در نهايت در نظر گرفتن پاداشي متناسب براي پذيرفتن مسئوليت و….). گاهي مي‌توان كودك را در انجام دو يا چند كار مخير گذاشت و به اين ترتيب احترام خود را به خواست كودك نشان داد.
حس مسئوليت پذیری را در کودکان خود تقویت کنید
در واگذاري مسئوليت به كودك بايد به اين نكته توجه كرد كه كودك خود را در چه جايگاهي قرار مي‌دهيد. كودك بايد احساس كند كه پذيرفتن يك مسئوليت به معناي تسليم شدن نيست بلكه به معناي به دست آوردن هويت و احترام است.
v من امروز خيلي به كمك تو نياز دارم. تو در شستن ظرفها به من كمك مي‌كني يا در جمع كردن سفره؟
v امروز هوا كمي سرد است. تو تصميم داري كدام لباست را بپوشي؟ ژاكت آبي يا خاكستري؟
v آشغالها بو گرفته‌اند. قبل از شام آنها را بيرون ميگذاري يا بعد از شام؟
۱-۶- دروني كردن حس مسئوليت پذيري
دروني كردن حس مسئوليت پذيري به معناي پرورش مسئوليت پذيري در كودك بدون نياز به ناظر هميشگي است.
روش؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ مثال؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
|
فعاليت: در فرصتهاي مناسب براي كودك خود از موقعيتهاي محتمل زندگي روزمره داستانها يا مثالهاي كوچكي تعريف كنيد و به او فرصت فكر كردن در آن موارد را بدهيد. سپس با پرسشهايي از قبيل اگر تو بودي چه مي‌كردي؟ بهترين كار چيست؟ و …… كودك را در مواجهه با آن وضعيت قرار دهيد. – ديروز كه به پارك رفته بوديم يكي از بچه‌ها حاضر نبود براي سرسره بازي نوبت را رعايت كند ………. – امروز وقتي از خريد برمي‌گشتم، آقايي را ديدم كه پلاستيك ميوه‌‌هايي كه خريده بود پاره شد و همه ميوه‌ها ريخت ……….. – بعضي از بچه‌ها و حتي بزرگترها با وجودي كه سطل آشغال همان نزديكي‌ها هست آشغالها را روي زمين مي‌اندازند ………… – چند تا از بچه‌ها يكي از دوستانشان را مسخره مي‌كردند، من كه درست متوجه نشدم موضوع چي بود اما …… – و …. |
۲- نتايج پرورش حس مسئوليت پذيري در كودكان
– كودك نتيجه عمل خود را خواهد ديد و اين مساله قالبي را از وابستگي عمل- نتيجه در ذهن كودك ايجاد خواهدكرد به عبارتي كودك قادر خواهد بود بين عمل خود و نتيجه حاصل از آن ارتباط منطقي برقرار كند.
vاين گل زيبا نتيجه مراقبتها و زحمتهاي توست. ممنون.
v تو ميداني كليد را كجا ميگذاري براي همين هيچوقت براي پيدا كردن آن معطل نمي‌شوي!
– در مواردي كه كودك عليرغم تلاش خود موفق به انجام مسئوليت محوله نمي‌شود عكس العملهاي والدين به جاي اينكه تنها معطوف به نتيجه باشد بايد به تلاش و پيگيري كودك تكيه كند. در اينصورت كودك قادر خواهد بود بين “ارزش” تلاش و نتيجه تمايز قائل شود كه اين قابليت در بسياري از موارد كارگشا خواهد بود.
v تو تلاش خودت را كردي اما مثل اينكه اين گل از اول بيمار بوده !
v ماهي‌ها معمولا زود مي‌ميرند ولي تو واقعا خيلي خوب مراقبش بودي.
– كودك بايد فاصله زماني ميان “حس كمبود چيزي” تا “برآورده شدن آن” را درك كند و در مواردي مي‌توان گام برداشتن در جهت پيمودن اين فاصله را به عنوان يك مسئوليت به عهده خود كودك گذاشت.
v اگر شربت مي‌خواهي اول اين شكر را در ليوانت بريز و خوب به هم بزن.
v براي خريد آن عروسك ميتواني پولهايت را در اين قلك جمع كني.
v براي اينكه بتواني با دوستانت بازي كني بايد اول تكاليفت را انجام بدهي.
– اگر مسئوليتي كه به كودك يا نوجوان واگذار مي‌شود با دقت و هدفمند انتخاب شده باشد، انجام مسئوليت توسط كودك اين فرصت را براي والدين فراهم مي‌آورد كه كودك خود را بهتر بشناسند و آگاهي خود را از توانايي‌ها و نقاط ضعف فرزند خود افزايش دهند.
به عنوان مثال والدين ممكن است متوجه شوند كه كودكشان در انجام مسئوليتهاي فردي به خوبي عمل مي‌كند اما در برقرار كردن روابط صحيح در يك گروه كه مسئوليت مشتركي را به عهده دارند ناتوان و يا ضعيف است.
– در حين انجام يك مسئوليت توسط كودك والدين قادر خواهند بود صفات اخلاقي ديگري همچون شكيبايي، دورانديشي، صداقت، همدلي و انعطاف‌پذيري، همكاري و… را نيز در كودك خود تقويت كنند.
v از آنجا كه در رسيدگي به يك گياه عوامل مختلفي همچون زمان، مكان و ساير شرايط را بايد در نظر گرفت پرورش گياه فعاليت مناسبي در اين زمينه است. (آب زيادي داده نشود، كم آب داده نشود، نور زياد و مستقيم نباشد، نور كم نباشد، گلدان كوچك نباشد و….)
v مراقبت از خواهر يا برادر كوچكتر هم در اين زمينه گزينه قابل توجهي است.
– تلاش مستمر كودك براي شناخت خود و هويت خود در رابطه با ديگري در جريان انجام يك مسئوليت سرعت و صحت بيشتري خواهد يافت.
۳ – در صورت كوتاهي كودك در انجام مسئوليت چه بايد كرد؟
در ابتدا بايد شعاع عدم مسئوليت پذيري كودك را سنجيد. آيا كودك در موارد خاص يا در ارتباط با چيزها يا اشخاص خاصي احساس مسئوليت نمي‌كند؟ آيا اين عدم مسئوليت پذيري كودك دليل يا مفهوم خاصي دارد؟ اگر چنين است والدين بايد به دقت دلايل چنين موضع گيري كودك خود را بررسي نموده و در رفع دلايل به وجود آورنده آن بكوشند.
در صورتي كه عدم مسئوليت پذيري كودك يك مساله فراگير است بايد به اين سوال پاسخ داد كه چرا كودك از قبول مسئوليت سرباز مي‌زند؟
– نمي‌تواند؟
– نمي‌‌داند؟
– نمي‌خواهد؟
واضح است كه موضع والدين در هر يك از سه حالت متفاوت خواهد بود. در موارد اول و دوم والدين بايد به تناسب مسئوليت با توان جسمي و ذهني كودك خود با دقت بيشتري بينديشند و تلاش خود را در ايجاد يك تصوير مناسب از مسئوليت در كودك افزايش دهند. دلايل احتمال كوتاهي كودك در انجام مسئوليت مورد نظرعبارتند از:
– تنبلي
دلايل تنبلي ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ راه حلهاي ممكن؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
– تصور اشتباه كودك از ابعاد و امكان‌پذيري مسئوليت
– ناآگاهي كودك از نتايج مثبت انجام مسئوليت و نتايج منفي عدم انجام آن
– موضع‌گيري خصمانه كودك نسبت به مسئوليت كه ممكن به دليل خاصي به وجود آمده باشد. به عنوان مثال نبايد به عنوان “تنبيه” مسئوليتي را به كودك واگذار كرد.
– تقليد از الگوي رفتاري غلط والدين ( گاهي بزرگترها براي نشان دادن نارضايتي خود از وضعيتي، از انجام مسئوليتي كه كاملا مستقل از آن وضعيت است سرباز مي‌زنند.)
گاهي يكي از والدين به جاي اينكه به كودك اجازه دهند كه “فشار ناشي از عدم مسئوليت‌پذيري” خود را تجربه و حس كند با او در كم كردن اين فشار به طريق نادرست همدست مي‌شوند. در اين موارد لازم است والدين “خوددارتر” باشند.
حس مسئوليت پذیری را در کودکان خود تقویت کنید
