روان شناسی فرزندان براساس ترتیب تولد

این که تاثیر ترتیب تولد فرزندان یک خانواده تا چه حد می تواند در شخصیت و چگونگی واکنش‌ها آنها تاثیرگذار باشد، از لحاظ علمی ثابت نشده هست، ولی آمار و تجربیات نشان می دهد این که فرزند اول، دوم یا آخر خانواده باشیم تا حدود زیادی از شاخصه های مشخص و ثابتی برخوردار خواهیم بود.

بخش خانواده ایرانی تبیان

آلفرد آدلر، روان شناس معروفی است که در این خصوص تحقیقات زیادی کرده و به نتیجه های جالبی هم رسیده هست. او عقیده دارد با وجود این که خواهر و برادرهای یک خانواده در محیط یکسانی بار می آیند ولی اخلاق، واکنش‌ها و شخصیت بسیار متفاوتی با هم دارند و این عنوان می تواند تحت تاثیر عوامل زیادی واقع شود که یکی از آنها ترتیب تولد آنهاست. تا جایی که گاهی می توان از نوع واکنش‌ها و شخصیت افراد حدس زد فرزند چندم خانواده هستند. در این خصوص با دکتر الهام ده یادگاری، فوق تخصص روان شناسی کودکان گفت وگو کرده ایم.

روان شناسی فرزندان بر اساس ترتیب تولد

فرزند نخست / یک مدیر افسرده!

به طور کلی فرزندان نخست خانواده افراد منظمی هستند که به رعایت قانون و نظم و ترتیب اهمیت زیادی می دهند و به همین علت می توانند رهبر یا مدیر خوبی در جمع یا محل کار باشند. در مجموع می توان صفاتی مانند کمال گرایی، مصمم و جدی بودن، مسئولیت پذیری و هوشیاری را جهت آنها به کار برد.

با توجه به این که در بسیاری از موارد فرزندان اول خانواده، مسئولیت نگهداری از فرزند های بعدی را برعهده می گیرند در آینده نیز این روحیه در آنها باقی خواهد ماند و آنها را مستقل تر و همچنین در گرفتن تصمیماتشان منطقی تر می کند.

فرزندان اول خانواده اغلب شانس برخورداری از تمام توجه والدین خود را دارا هستند و به همین علت گاهی بیش از حد مغرور یا از خود راضی می شوند و در پاره ای مواقع هم از اعتماد به نفس خوبی برخوردار خواهند بود که اگر والدین مراقب آن نباشند به اعتماد به نفس کاذبی تبدیل می شود که جهت خود و اطرافیانشان دردسر ساز خواهد شد. فرزند های اول معمولا با ورود فرزند دوم خانواده چون دیگر نمی توانند تمام دوستی و توجه پدر و مادر را دریافت کنند به نوعی افسردگی و گوشه گیری هم مبتلا می شوند و دوست دارند در مبارزه با فرزند تازه پیروز شوند.

فرزند آخر / کوچولوهای نازپرورده

بچه های آخر خانواده مانند فرزند های اول مسئله پایین آمدن از مقام قبلی خود را نخواهند داشت و معمولا به کوچولوهای نازپرورده ای تبدیل می شوند که تا اندازه ای هم حسادت فرزند های دیگر را بر می انگیزنند.

این که تاثیر ترتیب تولد فرزندان یک خانواده تا چه حد می تواند در شخصیت و چگونگی واکنش‌ها آنها تاثیرگذار باشد، از لحاظ علمی ثابت نشده هست، ولی آمار

این فرزند ها گاهی احساس تنهایی می کنند و این عنوان زمانی زیاد احساس می شود که فاصله سنی زیادی بین آنها و فرزند های دیگر خانواده باشد.

امکان دارد فرزند های آخر خانواده در بزرگسالی هم سلطه پذیری، درماندگی و وابستگی دوران کودکی را داشته باشند و همین عنوان در بسیاری از موارد به آنها روحیه مبارزه طلبی خاصی می دهد که نمی توانند در برابر حرف زور و بی عدالتی اطرافیان ساکت بمانند. فرزندان آخر اغلب در شغل هایی مثل خبرنگاری یا هنری موفقیت زیادی دارند و علاقه زیادی به تجربه کارهای تازه و رفتن به جاهای ناشناخته را دارند.

فرزند دوم یا وسط ! / انعطاف پذیر و باسیاست

از آنجایی که پدر و مادرها هنگام تولد فرزند دوم تجربه زیاد و استرس و اضطراب کمتری دارند، این فرزند ها نیز معمولا آرام تر و راحت تر هستند، ولی اگر فرزند دیگری به جمع خانواده اضافه شود، آنها هم همان حس انزوا، گوشه گیری و خلأ فرزند های اول را تجربه می کنند و گاهی نیز اعتماد به نفس ارزش کمتر می شود چون فکر می کنند چیزی کم دارند و همین عنوان نیز باعث می شود نتوانند از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشند. در مجموع فرزندان دوم یا وسط معمولا انعطاف پذیر، با سیاست، دقیق و مستقل هستند و دوست دارند دیگران را ستایش کنند یا حس خوش حالی و خوشبختی به آنها بدهند. این فرزند ها معمولا با همسالان خود ارتباط بهتری دارند و براحتی می توانند از خانواده جدا شوند. اغلب ساده گیر و اجتماعی هستند و در زیاد مواقع هم رابطه خوبی با فرزند های نخست خانواده برقرار می کنند.

تک فرزندها / پرتوقع و انتقادناپذیر

بچه هایی که خواهر و برادری ندارند، هر لحظه تمام توجه والدین را به خودشان تخصیص داده شده است می دهند که این عنوان آسیب هایی هم به همراه دارد، تک فرزندها چون وقت بیشتری را با والدینشان می گذرانند اغلب سریعتر پخته می شوند، ولی همین توقع جلب تمام و کمال توجه دیگران شاید در آینده پرسشها زیادی برایشان به وجود بیاورد و حتی باعث شود هنگامی که در مدرسه یا اجتماعات بزرگ تر در آینده نتوانند به اندازه قبل مورد توجه و حمایت واقع شوند حس سرخوردگی، بی اعتمادی و ناامنی را تجربه کنند. خصوصیات تک فرزندها معمولا شباهت زیادی به فرزند های اول دارد. یعنی معمولا مرتب و منظم وظیفه شناس و قابل اطمینان هستند و اعتماد به نفس زیادی هم دارند.

روان شناسی فرزندان بر اساس ترتیب تولد

اما اغلب پرتوقع بار می آیند و از قبول غلط های خود سر باز می زنند و انتقاد پذیر نیستند.

البته والدین هم معمولا توقع بالایی از تک فرزندان دارند و گاهی حتی بدون این که خود متوجه شوند دوست دارند، فرزندانشان به هر آنچه خود نتوانسته اند در کودکی دست یابند، برسند.

منبع : جام جم