اختلال کم توجهی – بیش فعالی چیست؟

بیش فعالی | کودکان | بیماری | کنترل | تمرکز | درمانی | رفتار از کودکی تا نوجوانی

اختلال کم توجهی – بیش فعالی چیست؟

عبارات مهم : بیش فعالی – کودکان

کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی جهت تمرکز کردن با مسئله روبرو هستند

اختلال کم توجهی – بیش فعالی چیست؟

اختلال کم توجهی – بیش فعالی یکی پر مطالعه ترین حوزه های سلامت کودک هست. این وحشت در بسیاری از پدر و مادرها نهادینه شده است است که اختلال کم توجهی – بیش فعالی یعنی کشیدن خط قرمز دور کارایی تحصیلی و دورنمای حرفه ای فرزندشان. اگرچه هنوز درمانی جهت این اختلال کم توجهی – بیش فعالی کشف نشده است ولی می توان برخورد و کنترلی موفقیت آمیز بر آن داشت؛ کنترل هایی که به کمک والدین می آیند.

تعریف اختلال
در قسمت جلویی مغز، قشری به نام اوربیتوفرانتال کورتکس وجود دارد که کنترل نفس در این قسمت از مغز ساکن هست. رشد و پیشرفت این ناحیه در کودکان دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی به سرعت کودکان دیگر نیست یا در موارد حادتر این ناحیه اصلا پیشرفتی ندارد. این عنوان فرضیه نیست. اگر اسکن های PET (نوعی از اسکن مغز) کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی را با کودکی که به این اختلال دچار نیست مقایسه کنید، متابولیسم کم کردن یافته در اوربیتوفرانتال کورتس حتی جهت فردی عامی و معمولی نیز مشهود است.

کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی جهت تمرکز کردن با مسئله روبرو هستند. آنها دامنه توجه به شدت کوتاهی دارند؛ اگر موضوعی مستقیما سرگرم کننده یا جالب نباشد، آنها علاقه خود را به آن از دست می دهند و همین باعث می شود در بازی Xbox خوب عمل کنند ولی در انجام تکالیف ارزش بسیار بد باشند و در مسافرت های بزرگراه ای بدخلق شوند و عدم کنترل تکانه در آنها به این معنی است که مثل فرزند های بازیگوش واکنش‌ها کنند. مواقعی که کودک معمولی موضوعی را مورد توجه قرار می دهد و بعد تصمیم به عدم انجام آن می گیرند، کودک مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی بدون تعلل عمل می کند.

همچنین شرایط آنها باعث می شود از غلط های ارزش درس نگیرند؛ اصلا مهم نیست چند بار به آنها بگویید کاری را انجام ندهند، اگر انگیزه انجام کاری را داشته باشند دیگر قادر به مقاومت کردن نیستند. این عنوان به صورت قابل توجهی آنها را مستعد به روی دادن سانحه می کند. صحبت ما راجع به کودکانی نیست که خودشان به آسانی واکنش‌ها مناسبی دارند؛ کودکان دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی حتی اگر بخواهند هم نمی توانند واکنش‌ها مناسبی داشته باشند.

دلایل ریشه ای
نمی توانیم با قطعیت کامل علت بروز اختلال کم توجهی – بیش فعالی را اعلام کنیم ولی می دانیم مادرانی که حین دوره بارداری سیگار می کشند یا ماهی می خورند، از لحاظ آماری احتمال این که فرزند آنها مبتلا به این اختلال شود زیاد هست. این شرایط در کودکانی که در وضع حمل زودرس به دنیا آمده اند، نیز زیاد است.

شواهد بسیاری به توضیحات ژنتیکی اشاره دارند. ژن واحدی از اختلال کم توجهی – بیش فعالی وجود ندارد بلکه ترکیب ژن هایی که اگر در محیط مناسب قرار بگیرند اختلال کم توجهی – بیش فعالی را تولید می کنند. به عبارت ساده، شبیه به شرایط ارثی است.

تخمین زده می شود حدود شش درصد جمعیت حال حاضر بزرگسال دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی هستند. اگر یکی از والدین دچار این اختلال باشد، یا با آن بزرگ شده است باشند، احتمال بروز این اختلال در کودک آنها به ۳۰ درصد می رسد. اگر هر دوی والدین مبتلا به این بیماری باشند، احتمال بروز آن در کودک به ۸۰ درصد می رسد، این آمار و ارقام، آماری قابل توجه هستند. اگر این بیماری در یکی از دوقلوها تشخیص داده شود، ۷۵ درصد امکان دارد که جفت دیگر از این بیماری زحمت ببرد.

درمان اختلال
هنوز درمانی جهت اختلال کم توجهی – بیش فعالی کشف نشده ولی راه هایی جهت کنترل آن وجود دارد. رویکردی جامع عالی ترین آن هست؛ استراتژی های درست پرورش فرزند و رژیم غذایی مناسب نقش های مهمی ایفا می کنند.

شواهدی وجود دارد مبنی بر این که کودکانی که غذای سالم می خورند (و نه غذاهای فرآوری شده است و دارای مواد افزودنی کمتر می خورند) در مدرسه راحت تر تمرکز می کنند. این عنوان در مورد کودکان دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی نیز درست هست. رویکرد ما کنترل علائم با دارو است که در بسیاری از موارد زندگی کودکان مبتلا به این اختلال – و به طور گسترده تر زندگی خانواده های این کودکان – را به آنها باز می گرداند.

برخی از والدین راجع به مداوای کودک ارزش حرفی به زبان نمی آورند و این واکنش‌ها درک شدنی است مخصوصا با در نظرگرفتن این که کلمه «ریتالین» به یک ناسزا بدل شده است هست، ولی تنها گزینه موجود ریتالین نیست و متخصص سلامتی می تواند مشاور شما در عالی ترین دوران درمان کودک تان باشد. دکتر میشل کینگ، روانپزشک و متخصص درمانی کودکان در پولوکوین می گوید: «دیگر ریتالین واحد درمانی طلایی اختلال کم توجهی – بیش فعالی نیست. این دارو می تواند موثر باشد ولی امروزه مجموعه داروهای بهتری از نخستین باری که ریتالین معرفی شد، در دسترس هست، هرگز دو کودک یکسان نیستند، بنابراین تعیین این که کدام داروی درمانی جهت کودکی خاص مناسب است باید بر پایه مورد خاص صورت بگیرد.»

اختلال کم توجهی – بیش فعالی یکی پر مطالعه ترین حوزه های سلامت کودک است

اختلال کم توجهی – بیش فعالی این قدر مرسوم است؟
جواب کوتاه به این پرسش احتمالا خیر هست؛ تخمین زده می شود هشت درصد کودکان دچار این اختلال هستند. علت این که آیا تشخیص این بیماری بیش از حد شده است به تشخیص های پزشکانی مربوط می شود که تجربه بخصوصی در این بیماری نداشته اند. ولی توضیح دیگر زیر سایه اخلاقیات بحث برانگیز قرار می گیرد.

اکتبر ۲۰۱۲ روزنامه نیویورک تایمز مقاله ای انتشار داده است که توجه ها را به پدیده رو به رشد پزشکانی که اختلال کم توجهی – بیش فعالی را به منظور تجویز مصرف داروی خودسرانه – به خصوص جهت کارایی بهتر در مدرسه – تشخیص می دادند، جلب کرد.

همان داروهایی که امکان عملکرد را به کودک دچار این اختلال می داد، به کودکانی که دچار اختلال کم توجهی – بیش فعالی نیستند، کارایی فوق العاده ای در تحصیل داد. این داروها جهت این کودکان تمرکزی کامل تر و توانایی تمرکز طولانی مدت می داد. این داروها موقتا ضریب هوشی را اوج می برد. به عبارت دیگر، این داروها کودک شما را باهوش تر می کند.

طبیعتا تجویز دارو جهت تقویت سطح تحصیلی، غیر اخلاقی و غیر قانونی است (جدا از خطری که جهت سلامت کودک دارد) و معادل تحصیلی آن دوپینگ در ورزش هست، ولی بعضی پدر و مادرها صرف نظر از بهایی که جهت این کارایی خواهند پرداخت خود را ملزم می دانند کارایی بهتر را به کودک خود بدهند و اگر دکتری پیدا کنند که به آسانی تن به تجویز دارو دهد، به آسانی می توان دید چطور واکنش‌ها این دکتر شیوع آشکار این اختلال را زیاد کردن می دهد.

شناخت اختلال
اگر معلم این کودکان از آنها شکایت داشته باشند، توصیه می شود پدر و مادرها ابتدا گوش ها و چشم های کودک خود را امتحان کنند. اگر کودک به حرف شما گوش نمی داد، به این معنی است که شنوایی این کودک مسئله دارد. اگر کودکی در مدرسه دچار کشمکش شده است هست، شاید در واقع شکل بینایی دارد.

به عنوان یک توصیه به پدر و مادرهای دلواپس باید بگوییم که تشخیص این بیماری بیش از چهار سالگی کودک ممکن نیست. سروکار داشتن با کودکان نوپا سخت هست. بیش از چهارسالگی، مغز هنوز در حال شکل گیری است و آنچه به نظر کودک بیش فعال می آید به آسانی با انرژی معمول در کودکی توضیح داده می شود. در واقع پیش از چهارسالگی نباید در مورد کودک تان قضاوت داشته باشید و کمی صبور باشید.

سوءتعبیرها
شما پدر و مادر بدی هستید:
حرف های نامناسبی از دهان کودک تان خارج می شود، واضح است که مرز و محدوده ها را جهت او مشخص نکرده اید. این کودکان حقیقتا کنترلی بر رفتارشان ندارند. آنها نیاز به تمرکز دارند مگر این که نتوانند، حتی اگر آنها بفهمند آیا باید تمرکز کنند مغز آنها اجازه نمی دهد.

وقتی بزرگ می شوند، معتاد می شوند:
از آنجایی که زیاد درمان های اختلال مشمول بر نوعی محرک ها می شود، آینده کودک شما با اعتیاد گره خورده هست؛ این حرف اشتباه است ولی شواهد نشان می دهد مبتلایان به این اختلال که دارو مصرف می کنند، خیلی احتمال سوء مصرف مواد مخدر در آنها وجود ندارد.

در بزرگسالی بیماری خوب می شود:
با درمان این بیماری، نشانه های اختلال در بزرگسالی کم کردن می یابد ولی حدود ۶۰ درصد مبتلایان با این اختلال در بزرگسالی دست و پنجه نرم خواهند کرد؛ با علایم رانندگی پرخطر، بدهی های سنگین و دشواری در حفظ یک حرفه، اثبات کرد.

منبع: ماهنامه همشهری تندرستی / برترین ها