بی بی نیمز

علی

علي :   (عربي) ۱- بلند، بلند بر آمده، بلند قدر؛ ۲- بزرگ، شريف؛ ۳- توانا؛ ۴- كلان؛ ۵- نامي از نام‌هاي خداي تعالي؛ ۶- (اَعلام) ۱) حضرت علی(ع): (= حضرت امير)، ابوالحسن علی ابن ابی طالب، [حدود ۲۳ پیش از هجرت – ۴۰ قمری] نخستین امام شیعیان، ملقب به امیرالمؤمنین، مرتضی علی، شاه نجف، پسر عمو و داماد پیامبر اسلام(ص)، خلیفه‌ي چهارم مسلمانان [۳۵-۴۰ هجری]، نخستین مردی که اسلام آورد و در راه ترویج اسلام کوشش بسیار کرد. در وقت نماز به دست یک تن خارجی به نام ابن ملجم در مسجد کوفه شهید شد. آرامگاهش در نجف زیارتگاه است؛ ۲) علی ابن حسین(ع): (= امام زین‌العابدین)،   زین‌العابدین.۲- ۱) ؛   ۳) علی ابن محمّد(ع): (= امام علي‌النقي)، ا نقي.۲- ؛  ۴) علی ابن‌ موسی الرضا(ع): (= امام رضا)،   رضا ۲- ۱) ؛  ۵) علي ابن احمد کاتب: (= منتخب الدین بدیع جوینی) [قرن ۶ هجری]، رئیس دبیرخانه‌ي سلطان سنجر و از نویسندگان آن دوره. از آثار اوست: عَتَبَةٌ الکَتَبَه؛ ۶) علی ابن احمد نیشابوری: (= واحدی) [قرن ۵ هجری] ادیب، زبان‌شناس و مفسر ایرانی، مؤلف تفسیری معروف به تفسیر واحدی به عربی، کتاب المَغازی و شرح دیوان مُتَنَبی؛ ۷) علی ابن بویه: (= عمادالدوله) نخستین شاه [۳۲۲-۳۳۸ قمری] دیلمی فارسی و بزرگترین پسر بویه؛ ۸) علی ابن جولوغ: (= فرخی سیستانی)، شاعر فارسی سرای ایرانی در دربار محمود غزنوی. دیوانش چاپ شده است؛ ۹) علی ابن حَمدان: (= سیف الدوله حمدانی) فرمانروای حمدانی شام [۳۳۳-۳۵۶ قمری]، که به جنگ با دولت بیزانس پرداخت و از ادیبان و شاعران حمایت می‌کرد. مُتَنَبی، فارابی و ابوالفرج اصفهانی در دربار او بودند؛ ۱۰) علی ابن طاهر: امیر [۲۱۳-۲۱۴قمری] سلسله‌ي طاهریان در خراسان، که پس از برادرش طلحه، از سوی برادر دیگرش عبدالله ابن طاهر جانشین او شد، ولی در جنگ با خارجیان در نزدیکی نیشابور کشته شد؛ ۱۱) علی ابن عیسی: [قرن ۵ هجری] چشم پزشک مسلمان ساکن بغداد، مؤلف تذکرة الکُحالین، از مهمترین کتابهای چشم پزشکی قدیم؛ ۱۲) علی ابن مأمون: امیر خوارزم [۳۸۷-۴۰۰ قمری] از سلسله‌ي مأمونیان که مقدم ابن سینا را گرامی داشت و به او محبت کرد؛ ۱۳) علی ابن محمّد بسطامی: (= مُصَنِّفَک) [۸۰۲-۸۷۴ قمری] نویسنده‌ي ایرانی تبار ساکن استانبول، مؤلف کتابهایی به عربی و فارسی، از جمله: شرح بُردَه و شرح مصباح؛ ۱۴) علی ابن محمّد: (= سمری) [قرن۳ و۴ هجری] چهارمین و آخرین نایب امام زمان، که با مرگ او غیبت کبرا آغاز شد؛ ۱۵) علی ابن موسی تاشفین: امیر[۵۰۰-۵۳۷ قمری] سلسله‌ي مرابطون در مراکش و جنوب اسپانیا.